پزشکیان به منظور مسیر بازسازی روابط  به جمهوری آذربایجان سفر کرد

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، روز دوشنبه (۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ / ۲۸ آوریل ۲۰۲۵) در سفری رسمی و مهم وارد باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان شد. این سفر که نخستین دیدار یک رئیس‌جمهور ایران از جمهوری آذربایجان طی شش سال اخیر محسوب می‌شود، گامی کلیدی در جهت احیا و تقویت روابط دو کشور همسایه به شمار می‌رود. آقای پزشکیان در کاخ زاگولبا به طور رسمی مورد استقبال الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، قرار گرفت.
بلافاصله پس از استقبال رسمی، مذاکرات دوجانبه میان رؤسای جمهور و هیئت‌های عالی‌رتبه‌ی دو کشور آغاز گردید. رسانه‌های ایران بخش‌هایی از اظهارات آقای پزشکیان در این دیدار را منتشر کردند که در آن، ضمن «دوست و برادر» خواندن جمهوری آذربایجان، سلام رهبر جمهوری اسلامی ایران را به آقای علی‌اف ابلاغ نمود.
برنامه‌ی فشرده‌ی یک روزه‌ی این سفر شامل امضای چندین سند همکاری در زمینه‌های اقتصادی، فرهنگی و ارتباطی، شرکت در همایش تجاری مشترک با حضور فعالان اقتصادی دو کشور، دیدار با جامعه‌ی ایرانیان مقیم آذربایجان، و گفتگو با استانداران مناطق مرزی و بازرگانان است. مهدی سنایی، مشاور سیاسی رئیس‌جمهور ایران، در شبکه‌ی اجتماعی ایکس این سفر را «آغازی دوباره در روابط دو کشور» خواند و اشاره کرد که به دلیل لزوم نظارت مستقیم رئیس‌جمهور بر مدیریت حادثه‌ی اخیر بندر شهید رجایی، برنامه‌های این سفر به‌صورت فشرده تنظیم شده است.
 
چالش‌ها و فرصت‌های روابط تهران-باکو
روابط تهران و باکو طی سال‌های گذشته تحت تأثیر عواملی چون روابط نزدیک جمهوری آذربایجان با اسرائیل و به‌ویژه اختلافات پیرامون طرح کریدور زنگزور، دوره‌ای از تنش را تجربه کرده است. جمهوری آذربایجان پس از جنگ دوم قره‌باغ (۲۰۲۰) به دنبال ایجاد مسیری زمینی برای اتصال به نخجوان از طریق خاک ارمنستان است، طرحی که با مخالفت ایران به دلیل نگرانی از قطع احتمالی مرز مشترک خود با ارمنستان روبروست.
با وجود این چالش‌ها، همکاری‌ها در بخش انرژی ادامه داشته است، از جمله توافق اخیر برای ترانزیت گاز روسیه به ایران از مسیر جمهوری آذربایجان. هفته‌ی گذشته، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت ایران، از دستیابی به تفاهم برای انتقال سالانه‌ی ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز روسیه از این طریق خبر داده بود.
اهمیت دیپلماتیک این سفر با توجه به برگزاری آن در آستانه‌ی اولین سالگرد جان باختن ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳) که پس از دیداری با آقای علی‌اف در مرز مشترک رخ داد، دوچندان می‌شود.
تحلیلگران بر این باورند که این دیدار می‌تواند به کاهش تنش‌ها و بازسازی اعتماد میان دو کشور کمک کند، هرچند حل‌وفصل اختلافات بنیادین، نظیر مسئله‌ی کریدور زنگزور، همچنان نیازمند گفتگوهای مستمر و پیچیده‌تری خواهد بود.