اقدام دیگر ترامپ برای اطمینان دادن به قطری‌ها پس از حمله غافلگیرانه اسرائیل
اربیل (کوردستان٢٤) دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، یک فرمان اجرایی را امضا کرده است که در آن متعهد شده است از همه اقدامات، از جمله اقدام نظامی ایالات متحده، برای دفاع از کشور غنی از انرژی قطر استفاده کند، اگرچه هنوز مشخص نیست که این تعهد چه وزنی خواهد داشت.
متن این فرمان که روز چهارشنبه ۱ اکتبر در وب‌سایت کاخ سفید منتشر شده و در تاریخ دوشنبه امضا شده است، به نظر می‌رسد اقدام دیگری از سوی ترامپ برای اطمینان دادن به قطری‌ها پس از حمله غافلگیرانه اسرائیل به این کشور است که رهبران حماس را هدف قرار داد، در شرایطی که آنها در حال بررسی پذیرش آتش‌بس با اسرائیل در مورد جنگ در نوار غزه هستند.
در این فرمان به «همکاری نزدیک» و «منافع مشترک» دو کشور اشاره شده و متعهد شده است که «امنیت و تمامیت ارضی کشور قطر را در برابر حمله خارجی تضمین کند.»
در این فرمان آمده است:«ایالات متحده هرگونه حمله مسلحانه به قلمرو، حاکمیت یا زیرساخت‌های حیاتی کشور قطر را تهدیدی برای صلح و امنیت ایالات متحده تلقی خواهد کرد.»
«در صورت وقوع چنین حمله‌ای، ایالات متحده تمام اقدامات قانونی و مناسب - از جمله دیپلماتیک، اقتصادی و در صورت لزوم نظامی - را برای دفاع از منافع ایالات متحده و کشور قطر و بازگرداندن صلح و ثبات اتخاذ خواهد کرد.»
دستور پس از عذرخواهی نتانیاهو صادر شد
این دستور ظاهرا در جریان سفر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به واشنگتن در روز دوشنبه صادر شد. کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ در طول این سفر، تماس تلفنی نتانیاهو با قطر را ترتیب داده بود که در آن نتانیاهو «تاسف عمیق خود را» از حمله‌ای که منجر به کشته شدن شش نفر، از جمله یک عضو نیروهای امنیتی قطر شد، ابراز کرد.
وزارت امور خارجه قطر این تعهد ایالات متحده را «گامی مهم در تقویت همکاری دفاعی نزدیک دو کشور» توصیف کرد. شبکه خبری ماهواره‌ای الجزیره که توسط قطر تامین مالی می‌شود، اعلام کرد:«دستور اجرایی جدید ترامپ، امنیت قطر را پس از حمله اسرائیل تضمین می‌کند.»
به گفته یک مقام کاخ سفید که مجاز به صحبت علنی نبود و به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، ترامپ همچنین اواخر روز چهارشنبه با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، تلفنی صحبت کرد.
کاخ سفید جزئیاتی در مورد این تماس منتشر نکرد، اگرچه قطر بعدا اعلام کرد که این دو نفر در مورد تلاش‌های دوحه برای دستیابی به آتش‌بس در جنگ اسرائیل و حماس صحبت کردند.
دامنه واقعی تعهد ایالات متحده همچنان مورد سوال است. معمولا توافق‌نامه‌های الزام‌آور از نظر قانونی یا معاهدات باید به تصویب سنای ایالات متحده برسند. با این حال، روسای جمهور بدون تایید سنا وارد توافق‌نامه‌های بین‌المللی شده‌اند، مانند کاری که باراک اوباما، رئیس جمهور، با توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ انجام داد.
و در نهایت، هرگونه تصمیمی برای اقدام نظامی بر عهده رئیس جمهور است. این عدم قطعیت، توافق‌نامه‌های دفاعی قبلی ایالات متحده در دوره دوم ترامپ، مانند تضمین‌های ماده ۵ ناتو را تحت الشعاع قرار داده است.
این دستور پس از علنی شدن، انتقاداتی را به دنبال داشت. لورا لومر، یک فعال راست‌گرا که به حضور آتشین در رسانه‌های اجتماعی شناخته می‌شود و از ارکان دوره دوم ترامپ بوده است، در پلتفرم اجتماعی ایکس نوشت:«من نمی‌خواهم برای قطر بمیرم. شما چطور؟»
هیئت تحریریه وال استریت ژورنال نیز این توافق را زیر سوال برد. آنها نوشتند:«این تصمیمی است که می‌تواند و باید مورد بحث قرار می‌گرفت. در عوض، این تصمیم از آسمان نازل می‌شود، یک فرمان اجرایی که نتیجه بحث عمومی نیست.»
دستور قطر در حالی صادر می‌شود که اعراب حوزه خلیج، امنیت خود را دوباره ارزیابی می‌کنند. قطر، کشوری شبه‌جزیره‌ای که در حوزه خلیج قرار دارد، از طریق ذخایر گاز طبیعی خود به طرز خارق‌العاده‌ای ثروتمند شده است. این کشور شریک کلیدی ارتش ایالات متحده بوده و به فرماندهی مرکزی این کشور اجازه داده است تا مرکز عملیاتی خود را در پایگاه هوایی وسیع العدید ایجاد کند.
جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، قطر را در سال ۲۰۲۲ به عنوان یک متحد اصلی غیر ناتو معرفی کرد، که بخشی از آن به دلیل کمک‌هایش در جریان خروج آشفته آمریکا از افغانستان بود. قطر همچنین روابط نزدیکی با ترامپ داشته است، چه از طریق یک پروژه املاک و مستغلات با سازمان ترامپ که به همین نام شناخته می‌شود و چه از طریق ارائه یک بوئینگ ۷۴۷ به رئیس جمهور برای استفاده به عنوان هواپیمای ایر فورس وان.
پس از حمله اسرائیل، عربستان سعودی با پاکستان توافق‌نامه دفاعی متقابل امضا کرد و پادشاهی را زیر چتر هسته‌ای اسلام‌آباد قرار داد. مشخص نیست که آیا سایر کشورهای عربی حوزه خلیج، که هم نگران اسرائیل و هم ایران هستند، در حالی که با تحریم‌های مجدد سازمان ملل متحد به دلیل برنامه هسته‌ای خود روبرو هستند، ممکن است به دنبال ترتیبات مشابهی با ضامن امنیتی دیرینه منطقه باشند یا خیر.
بدر السیف، استاد تاریخ در دانشگاه کویت که امور کشورهای عربی حوزه خلیج را تحلیل می‌کند، نوشت:«مرکزیت خلیج در خاورمیانه و اهمیت آن برای ایالات متحده، تضمین‌های خاصی از سوی ایالات متحده را فراتر از تضمین‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، مبنی بر عدم تکرار و جلسات شام ایجاب می‌کند.»
آسوشیتدپرس/ب.ن
