ژاپۆن گەورەترین وێستگەی ئەتۆمیی جیهان دەخاتەوە کار
بەرپرسانی ژاپۆن خستنەوەکاری وێستگەی ئەتۆمیی کاشیوازاکی-کاریوا، کە گەورەترین وێستگەی ئەتۆمیی جیهانە، ڕاگەیاند.
بەرپرسانی ژاپۆن، بڕیاری حکوومەتی وڵاتەکەیان بۆ خستنەوەکاری گەورەترین وێستگەی ئەتۆمیی جیهان، دوای زیاتر لە دە ساڵ، ڕاگەیاند. دەستپێکردنەوەی چالاکییەکانی ئەم وێستگە ئەتۆمییە بە مەبەستی بەهێزکردنی ئاسایشی وزەی ژاپۆنە.
شەممە، 21ـی تشرینی دووەم 2025، ئاژانسی فرانس پرێس، بڵاوی کردەوە، گەڕاندنەوەی ئەم وێستگەیە بۆ دۆخی کارا، دوای کارەساتی ئەتۆمیی وێستگەی فۆکۆشیما لە ساڵی 2011، کە بووە هۆی داخرانی هەموو وێستگە ئەتۆمییەکانی ژاپۆن، هەنگاوێکی سەرەکیی ئەو وڵاتەیە بەرەو گەڕانەوە بۆ بەکارهێنانی وزەی ئەتۆمی.
هیدێیۆ هانازومی، پارێزگاری پارێزگای نیگاتا، کە وێستگەی ئەتۆمیی کاشیوازاکی-کاریوا تێیدا هەڵکەوتووە، لە میانی کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا، دەستپێکردنەوەی چالاکییەکانی ئەم وێستگەیەی پشتڕاست کردەوە و گوتی: کاراکردنەوەی ئەم وێستگەیە پێویستی بە ڕەزامەندیی کۆتایی لەلایەن دەسەڵاتی چاودێریی ئەتۆمیی ژاپۆن هەیە.
ژاپۆن، دوای سێ کارەساتەکانی 'بوومەلەرزە، تسونامی و تەقینەوەکەی وێستگەی ئەتۆمیی فۆکۆشیما' لە ساڵی 2011، کە نیگەرانییەکی فراوانی سەبارەت بە تەندروستیی گشتی و ژینگە لێ کەوتەوە، گشت وێستگە ئەتۆمییەکانی خۆی داخست.
ژاپۆن، کە لە ڕووی سەرچاوە سروشتییەکانەوە هەژارە، ئێستا نیازی وایە بە کاراکردنەوەی وێستگە ئەتۆمییەکانی، پابەندیی زۆری خۆی بە سووتەمەنییە ئۆرگانییە هاوردەکان، کەم بکاتەوە و بتوانێت تا ساڵی 2050 دەستبەردانی بەکارهێنانی سووتەمەنییە کاربۆنییەکان ببێت.
وێستگەی ئەتۆمیی کاشیوازاکی-کاریوا، کە ڕووبەرەکەی 400 هێکتارە، یەکەم وێستگەی ئەتۆمی دەبێت کە لەلایەن کۆمپانیای کارەبای تێپکۆوە دوای کارەساتی ئەتۆمی فۆکۆشیما دەکەوێتەوە کار.
ئەم وێستگە ئەتۆمییە فراوانە، بە ڕووکاری دەریادا بە دیوارێکی 15 مەتریی بڵند، بە مەبەستی پاراستن لە تسونامی پارێزراوە، بە سیستەمی نوێی کارەبای کتوپڕ و ڕێوشوێنی سەلامەتی دیکەی بۆ ڕێگریی لە دووبارەبوونەوەی کارەساتی ساڵی 2011، بۆ دانراوە.
پێش بوومەلەرزە و تسونامییەکەی ساڵی 2011، کە بووە هۆی مردنی لانیکەم 18 هەزار کەس، نزیکەی یەک لەسەر سێی بەرهەمهێنانی کارەبای ژاپۆن لە ڕێگەی وزەی ئەتۆمییەوە بوو و ئەوەی دیکەشی بە شێوەیەکی سەرەکی لە سووتەمەنییە ئۆرگانییەکانەوە دابین دەکرا.
ژاپۆن دوای چین، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، هیندستان و ڕووسیا، پێنجەم گەورەترین بەرهەمهێنەری دوانۆکسیدی کاربۆنە لە جیهاندا و زۆر پشت بە سووتەمەنییە ئۆرگانییە هاوردەکراوەکان دەبەستێت. نزیکەی 70%ی پێداویستییەکانی کارەبای ژاپۆن لە ساڵی 2023 لەلایەن وێستگە گەرمییەکانی بە خەڵوز و هایدرۆکاربۆن کارکردووەکانەوە دابین دەکرا.
حکوومەتی ژاپۆن، نیازی وایە تا ساڵی 2040 وزە نوێبووەکان بکاتە سەرچاوەی سەرەکیی کارەبای خۆی. لە چوارچێوەی ئەم ئامانجەشدا، چاوەڕوان دەکرێت وزەی ئەتۆمی تا ساڵی 2040 نزیکەی 20%ی بەرهەمی کارەبای ژاپۆن دابین بکات، لە کاتێکدا ئەم ژمارەیە لە ساڵی 2022 تەنیا 5.6% بوو.
