ئەڵمانییەکان یادی کەوتنی "دیواری بەرلین" دەکەنەوە

ساته‌وه‌ختی كه‌وتنی دیواری به‌رلین
ساته‌وه‌ختی كه‌وتنی دیواری به‌رلین

ئه‌ڵمانیا به‌وپه‌ڕی شادییه‌وه‌ یادی كه‌وتنی "دیواری به‌رلین" ده‌كاته‌وه‌، له‌ كاتێكدا بارودۆخی سیاسیی ئه‌و وڵاته‌ له‌ ژێر ڕۆشنایی ئه‌و قه‌یرانه‌ی حكوومه‌تی ئه‌و وڵاته‌ ڕووبه‌ڕووی بووه‌ته‌وه‌، ناله‌باره‌.

شه‌ممه‌، 9ـی تشرینی دووه‌می 2014، هاووڵاتییانی ئه‌ڵمانیا به‌وپه‌ڕی گه‌رموگوڕی و دڵخۆشییه‌وه‌ یادی 35 ساڵه‌ی كه‌وتنی "دیواری به‌رلین"ـیان كرده‌وه‌، كه‌ ئه‌م دیواره‌ بۆ ماوه‌ی 28 ساڵ هه‌ر دوو ئه‌ڵمانیای ڕۆژهه‌ڵاتی و ڕۆژئاوایی له‌ یه‌كدی جیا كردبووه‌وه‌.

ئه‌ڵمانییه‌كان به‌ ئاماده‌بوونی فرانك ڤالته‌ر شتاینمایه‌ر، سه‌رۆكی ئه‌ڵمانیا و كای ڤیگنه‌ر، پارێزگاری به‌رلین یادی ڕۆژی كه‌وتنی دیواری به‌رلینیان كرده‌وه‌، كه‌ له‌ 9ـی تشرینی دووه‌می 1989 كه‌وت. 

چالاكییه‌كانی تایبه‌ت به‌م ڕۆژه‌ به‌ "پاراستنی ئازادی" ناسراوه‌. كه‌وتنی دیواری به‌رلین، به‌شدارییه‌كی كارای هه‌بوو له‌ كۆتاییهێنانی سێمبوڵی جه‌نگی سارد و درزی نێوان هه‌ردوو بلۆكی ڕۆژئاوا و بلۆكی سۆسیالیزم و سه‌ره‌تایه‌ك بوو بۆ كۆتاییهاتنی شیوعیه‌ت له‌ ئه‌ورووپای ڕۆژهه‌ڵات و دووباره‌ یه‌كخستنه‌وه‌ و یه‌كگرتنه‌وه‌ی هه‌ردوو ئه‌ڵمانیاكه‌ له‌ ساڵی 1990ـدا.

یادكردنه‌وه‌ی ئه‌م بۆنه‌ مێژوویی و نیشتمانییه‌ی ئه‌ڵمانییه‌كان، هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ تێكچوون و قه‌یرانی بارودۆخی سیاسیی وڵاته‌كه‌یان به‌تایبه‌ت دوای هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی حكوومه‌تی ئیئتیلافی به‌ سه‌رۆكایه‌تی ئۆلاڤ شۆڵتس دوای ئه‌وه‌ی چوارشه‌ممه، 6ـی تشرینی دووه‌می 2024، وه‌زیری دارایی ده‌ستی له‌ كار كێشایه‌وه‌.

دیواری به‌رلین كه‌ درێژییه‌كه‌ی 155 كیلۆمه‌تر بوو، له‌ 13ـی ئابی 1961 به‌ چیمه‌نتۆ دروست كرا و ئامانج لێی سنوورداركردنی هاتووچۆ بوو له‌ نێوان به‌رلینی ڕۆژئاوا و ئه‌ڵمانیای ڕۆژهه‌ڵات. ئه‌م دیواره‌ له‌ ژێر كۆنترۆڵ و چاودێری توندی ئاسایش و پاسه‌وانیدا بوو، به‌ شێوه‌یه‌ك ئه‌و ناوچه‌یه‌ی خرابووه‌ ژێر چاودێریی چڕی ته‌ناهی، به‌ ناوچه‌ی "سنووری مه‌رگ" ناسرابوو و له‌ ماوه‌ی ئه‌و هه‌موو ساڵه‌دا 140 كه‌س له‌ میانی هه‌وڵه‌كانیان بۆ په‌ڕینه‌وه‌، گیانیان سپارد.