کوردانی ئیستانبوڵ: تا دەمیرتاش و زیندانییە سیاسییەکان ئازاد نەکرێن بڕوا بە پڕۆسەی ئاشتی ناکەین

لە چوارچێوەی هەوڵەکان بۆ چارەسەرکردنی پرسی کورد، ڕۆژی پێنجشەممە، 30ی تشرینی یەکەمی 2025، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆک کۆماری تورکیا، بۆ جاری سێیەم پێشوازی لە شاندی "ئیمراڵی"ی پارتی یەکسانی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) کرد. 

کۆبوونەوەکە لە کۆشکی سەرۆکایەتی لە ئەنقەرە بەڕێوەچوو و تێیدا دوا پێشهاتەکانی پرۆسەی ئاشتی و هەنگاوەکانی داهاتوو تاوتوێ کران.

شاندی دەم پارتی، کە پێکهاتبوون لە پەروین بوڵدان و میتحات سانجار، دوای کۆبوونەوەکە لە ڕاگەیەندراوێکدا ئاماژەیان بەوەدا کە "هەڵسەنگاندنی ورد"یان بۆ قۆناغی ئێستای پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی کردووە و بۆچوون و ڕاسپاردەکانی خۆیان خستووەتەڕوو. هەروەها جەختیان لەوە کردەوە، لەگەڵ ئەردۆغان گەیشتوونەتە "تێگەیشتنی هاوبەش و کۆدەنگی" لەسەر ئەو هەنگاوانەی کە پێویستە بگیرێنەبەر بۆ ئەوەی پرۆسەکە "خێراتر و کاریگەرتر" بەڕێوەبچێت.

ئەم کۆبوونەوەیە لە کاتێکدایە کە پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە هەنگاوێکی مێژووییدا، کشانەوەی هێزەکانی خۆی لە خاکی تورکیا ڕاگەیاندووە. ئەم بڕیارە دوای کۆنگرەی 12ـەمی پەکەکە دێت کە تێیدا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی ڕێکخراوەیی و کۆتاییهێنان بە خەباتی چەکداری درا.

 کاردانەوە و بۆچوونە جیاوازەکان

لە لێدوانێکدا بۆ موراد ئەکنجی، پەیامنێری کوردستان24، د. ئوفوک ئوراس، سیاسەتمەداری تورک، ئاماژەی بەوە دا، ئەم کۆبوونەوەیە "زۆر گرنگە" و نیشانەی "جددیبوونی سیاسییە بۆ پێشخستنی پرۆسەی ئاشتی."

 ناوبراو پێشبینی کرد، دوای ئەم دیدارە، هەنگاوی کرداری بنرێت بۆ "گەڕانەوەی گەریلاکانی پەکەکە و ئازادکردنی گیراوە سیاسییەکان،" لەگەڵ ئەنجامدانی چاکسازیی یاسایی. گوتیشی، "چارەسەرکردنی پرسی کورد لە تورکیا، کاریگەری ئەرێنی لەسەر سەقامگیری ناوچەکە و بەتایبەتی دۆخی سوریاش دەبێت."

لەگەڵ ئەوەی هەندێک گەشبینی هەیە، بەڵام بەشێک لە هاووڵاتییانی کورد لە ئیستانبوڵ بە گومانەوە لە پرۆسەکە دەڕوانن. یەکێک لە هاووڵاتییان گوتی: "چەندین ساڵە ئەم قسانە دەکرێن، بەڵام باوەڕم نییە. تا سەڵاحەدین دەمیرتاش و زیندانییە سیاسییەکانی تر ئازاد نەکرێن، من باوەڕ بەم پرۆسەیە ناکەم."

 هاووڵاتییەکی دیکە ئاماژەی بەوەدا، پێویستە هەنگاوی کرداری ببینن و گوتی: "دەبێت هەموو گیراوە سیاسییەکان ئازاد بکرێن، عەبدوڵڵا ئۆجەلان ئازاد بکرێت و ڕێگە خۆش بکرێت بۆ سیاسەتی دیموکراتییانە. ئێمەی کورد داوای مافی خۆمان دەکەین و نامانەوێت چیدی برا، برا بکوژێت."

 هەنگاوەکانی داهاتوو

دوای کشانەوەی گەریلاکانی پەکەکە، چاوەڕوان دەکرێت حکومەتی تورکیا هەنگاوی یاسایی و سیاسی بنێت بۆ جێبەجێکردنی بەڵێنەکانی لە چوارچێوەی پرۆسەی ئاشتیدا. کۆمیسیۆنی پەرلەمانی تورکیا کە ئەرکی داڕشتنی چوارچێوەی یاسایی پرۆسەکەی پێسپێردراوە، بڕیارە پێشنیازی خۆی پێشکەش بە پەرلەمان بکات.

هاوکات، جەمیل بایک، هاوسەرۆکی کەجەکە، لە پەیامێکدا ڕایگەیاندبوو کە ئەوان پابەندی بڕیاری کشانەوەن و چاوەڕێی هەنگاوی بەرامبەرن لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە بۆ مسۆگەرکردنی سەرکەوتنی پرۆسەکە.

پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا، کە بە هەوراز و نشێوی زۆردا تێپەڕیوە، ئێستا لە قۆناغێکی هەستیاردایە. سەرکەوتنی ئەم پرۆسەیە نەک تەنیا کۆتایی بە دەیان ساڵ خوێنڕشتن دەهێنێت، بەڵکوو دەتوانێت دەرگایەکی نوێش بەڕووی دیموکراسی و پێکەوەژیاندا لە تورکیا و ناوچەکەدا بکاتەوە.