بحران امنیتی دوگانه در شرق سوریه؛ از شبیخون هستههای داعش تا آتشبس لرزان در رقه
همزمان با تشدید حملات سازمانیافتهی هستههای مخفی داعش به مواضع نیروهای امنیتی در دیرالزور، توافقی فوری برای توقف درگیریهای خونین میان ارتش سوریه و نیروهای سوریه دموکراتیک در استان رقه حاصل شد
مناطق شرقی سوریه طی روزهای اخیر شاهد تحولات امنیتی گسترده و پیچیدهای بوده است. بر اساس گزارشهای میدانی، در حالی که هستههای خفتهی گروه تروریستی داعش حملات خود را علیه تأسیسات امنیتی در دیرالزور شدت بخشیدهاند، در جبههای دیگر، توافقی شکننده برای کاهش تنشها میان نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) و ارتش سوریه در حومهی رقه به امضا رسیده است.
دیدبان حقوق بشر سوریه گزارش داد که وضعیت امنیتی در شمال و شرق سوریه روز جمعه، ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ (۳۰ آبان ۱۴۰۴)، با بیثباتی قابلتوجهی روبرو شد. افراد مسلح وابسته به داعش در یک رشته عملیات تقریباً همزمان، ایستهای بازرسی متعلق به نیروهای سوریه دموکراتیک و نیروهای امنیت داخلی (آسایش) را هدف قرار دادند. این حملات که در حومهی دیرالزور رخ داد، نشاندهندهی تداوم تهدیدات این گروه تروریستی با وجود شکستهای پیشین است.
طبق پایشهای انجام شده، در شهرک «ذیبان» واقع در حومهی دیرالزور، عناصر داعش با استفاده از تسلیحات پرتابی به یک پست امنیتی حمله کردند. اگرچه دیدبان حقوق بشر سوریه از شلیک موشک خبر داده بود، اما مرکز رسانهای نیروهای امنیت داخلی طی بیانیهای اعلام کرد که مهاجمان ناشناس اقدام به پرتاب نارنجک دستی به سمت مرکز نیروها کردهاند. نیروهای مستقر در محل بلافاصله به منبع آتش پاسخ دادند و درگیری مسلحانهای شکل گرفت که خوشبختانه تلفات جانی در پی نداشت.
در رویدادی دیگر در شهرک «ابریهه»، مهاجمان با استفاده از تاکتیکهای جنگ و گریز و سوار بر موتورسیکلت، یک ایست بازرسی مشترک نیروهای آسایش و SDF را به رگبار بستند. این نوع حملات که با هدف ایجاد ناامنی و فرار سریع انجام میشود، از روشهای معمول بقایای گروههای شورشی برای ضربه زدن به مواضع امنیتی است. همچنین در شهرک «سوسه»، حملهی سوم با استفاده از سلاحهای نیمهسنگین و وقوع چندین انفجار گزارش شد که نشاندهنده پیچیدگی عملیات کمین در این منطقه بود. نیروهای امنیتی تأکید کردهاند که در هیچیک از این حوادث، آسیبی به پرسنل یا زیرساختها وارد نشده و مهاجمان مجبور به فرار شدهاند.
توافق آتشبس در سایهی تنشهای رقه
در حالی که جبههی دیرالزور درگیر مقابله با تروریسم است، تحولات مهمی در حومهی جنوب شرقی رقه رقم خورده است. شبکه خبری اسکای نیوز عربی روز شنبه، ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵ (۱ آذر ۱۴۰۴)، گزارش داد که به منظور توقف درگیریهای شدید روزهای اخیر، توافقی میان ارتش سوریه و نیروهای سوریه دموکراتیک منعقد شده است.
منابع نزدیک به نیروهای دولتی سوریه اعلام کردند که این توافق پس از تشدید خشونتها در منطقهی «معدان» و با هماهنگی وزارت دفاع سوریه و SDF حاصل شده است. مفاد این توافق شامل آتشبس فوری، توقف کامل گلوله باران و پایان دادن به هدفگیری متقابل در این منطقه است.
طی ۴۸ ساعت پیش از این توافق، خطوط تماس در رقه شاهد درگیریهای سنگینی بود که در آن از انواع سلاحهای سبک و سنگین و همچنین پهپادهای تهاجمی استفاده شد. این درگیریها که منجر به کشته و زخمی شدن نفراتی از هر دو طرف شد، به عنوان خشنترین رویاروییهای اخیر میان طرفین توصیف شده است.
نقش ائتلاف بینالمللی و چالشهای باقیمانده
گزارشها حاکی از آن است که نشست روز جمعه برای نهایی کردن آتشبس، با هماهنگی و میانجیگری ائتلاف بینالمللی برگزار شده است. ائتلاف خواستار آرامش و پایبندی دقیق به چارچوبهای توافقشدهی پیشین (موسوم به توافق ۱۰ مارس) برای جلوگیری از درگیریهای داخلی شده است.
با این حال، تنشهای دیپلماتیک همچنان پابرجاست. در جریان مذاکرات، نیروهای سوریه دموکراتیک خواستار عقبنشینی ارتش سوریه از مواضعی شدند که اخیراً تحت کنترل گرفته است، اما ارتش سوریه با این درخواست مخالفت کرد. این موضوع نشان میدهد که با وجود برقراری آتشبس، اختلافات ارضی و راهبردی همچنان حلنشده باقی مانده است.
در حال حاضر، نیروهای سوریه دموکراتیک با چالشی دوگانه روبرو هستند: از یک سو مبارزهی فعال و دفع حملات ایذایی داعش در دیرالزور و از سوی دیگر، مدیریت روابط نظامی شکننده با ارتش سوریه در رقه برای جلوگیری از شعلهور شدن جنگی تمامعیار.
