خیز نوری مالکی برای تصدی دوباره نخستوزیر عراق؛ آغاز رایزنیهای راهبردی در اربیل
شورای حزب الدعوه به اتفاق آراء نوری مالکی را نامزد نهایی نخستوزیری کرد
بر اساس بیانیهای که رسانههای نزدیک به چارچوب هماهنگی شیعیان (از جمله شبکه الرابعه) روز شنبه ۱ آذر ۱۴۰۴ (۲۲ نوامبر ۲۰۲۵)، منتشر کردند، شورای «حزب الدعوه اسلامی» در نشستی فوقالعاده و با اجماع کامل، نوری مالکی، دبیرکل این حزب را به عنوان نامزد رسمی خود برای تصدی پست ریاست شورای وزیران عراق معرفی کرد.
همزمان با انتشار این بیانیه، نوری مالکی در اقدامی که نشاندهندهی اهمیت جایگاه کوردها در معادلات قدرت بغداد است، در رأس هیئتی بلندپایه از ائتلاف دولت قانون وارد فرودگاه بینالمللی اربیل شد. وی بلافاصله پس از ورود، مذاکرات فشردهای را با پرزیدنت بارزانی و مقامات ارشد دولت اقلیم کوردستان آغاز کرد. محور اصلی این گفتگوها، بررسی سناریوهای تشکیل دولت جدید عراق و دستیابی به توافقی پایدار میان بغداد و اربیل عنوان شده است.
بازگشت به قدرت با کارت کوردستان
سفر مالکی به اربیل از نگاه ناظران سیاسی پیامی روشن دارد: کلید کاخ نخستوزیری در بغداد، همچنان در گرو توافق با پارت دموکرات کوردستان است. مالکی که پیشتر در فاصله سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ برای دو دورهی متوالی سکان هدایت عراق را در دست داشت، دورانی پرفراز و نشیب را در روابط با اقلیم کوردستان تجربه کرده است. با این حال، حضور او در اربیل نشان میدهد که وی برای بازگشت به قدرت، رویکردی تعاملی و راهبردی را در قبال رهبران کورد در پیش گرفته است.
پیشینه؛ از تبعید تا صدارت
نوری کامل محمد حسن مالکی، متولد ۲۰ ژوئن ۱۹۵۰ در کربلا، چهرهای شناختهشده در تاریخ معاصر عراق است. او که برخاسته از خانوادهای سیاسی و نوهێ یکی از رهبران انقلاب ۱۹۲۰ عراق است، فعالیتهای سیاسی خود را با پیوستن به حزب الدعوه در دههی ۷۰ میلادی آغاز کرد.
زندگی سیاسی مالکی با دوران طولانی تبعید گره خورده است. پس از صدور حکم اعدام توسط رژیم بعث در سال ۱۹۷۹، او ناچار به ترک عراق شد و بیش از دو دهه را در سوریه و ایران سپری کرد. نکته قابل توجه در سوابق او، حضورش در مناطق کوردستانی در دوران مبارزه با رژیم صدام است؛ جایی که او تحصیلات تکمیلی خود را ادامه داد و مدرک کارشناسی ارشد ادبیات عرب را از دانشگاه صلاحالدین در اربیل دریافت کرد. این پیشینه حضور در کوردستان، میتواند نقطه اتکایی برای درک متقابل در مذاکرات جاری باشد.
دوران نخستوزیری او (۲۰۱۴-۲۰۰۶) با چالشهای امنیتی گسترده، از جمله ظهور داعش و تشدید شکافهای فرقهای همراه بود که در نهایت با فشارهای داخلی و بینالمللی منجر به کنارهگیری او و حمایت از حیدر عبادی شد. اکنون، رهبر ۷۵ ساله ائتلاف دولت قانون، با کولهباری از تجربه و در قامت دبیرکل یکی از ریشهدارترین احزاب شیعی، بار دیگر بخت خود را برای هدایت قوهی مجریهی عراق میآزماید.
