چهاردهمین سالگرد وداع با «مادر کوردها»؛ ادای احترام اقلیم کوردستان به دانیل میتران

روز شنبه ۱ آذر ۱۴۰۴ (۲۲ نوامبر ۲۰۲۵)، مصادف با چهاردهمین سالگرد درگذشت دانیل میتران، همسر فرانسوا میتران رئیس‌جمهور فقید فرانسه است؛ شخصیتی که در تاریخ معاصر کوردستان نه به عنوان یک سیاستمدار خارجی، بلکه با لقب «مادر کوردها» شناخته می‌شود. مقامات عالی‌رتبه و مردم اقلیم کوردستان، یاد و خاطره این فعال حقوق بشر را که نقشی حیاتی در بقای کیان سیاسی کوردستان ایفا کرد، گرامی داشتند.

پرزیدنت بارزانی با انتشار پیامی ضمن ادای احترام به جایگاه این بانوی فقید، تأکید کرد: «خانم میتران حقی عظیم بر گردن ملت ما دارد. او تمام توان و نفوذ خود را برای حمایت از مردم کوردستان به کار گرفت و نامش در حافظه تاریخی ما جاودانه خواهد ماند.»

اشک‌هایی که به قطعنامه ۶۸۸ ختم شد

نقطه عطف رابطه دانیل میتران با ملت کورد به بهار سال ۱۹۹۱ بازمی‌گردد. پس از سرکوب خونین قیام مردم توسط رژیم بعث و آوارگی میلیونی کوردها به کوهستان‌های مرزی، دانیل میتران در اقدامی شجاعانه پاریس را به مقصد مرزهای اقلیم کوردستان ترک کرد. مشاهده مستقیم رنج آوارگان در آن روزهای سخت، تأثیری عمیق بر او گذاشت.

پرزیدنت بارزانی در مراسمی که پیش‌تر به مناسبت صدمین زادروز وی در اربیل برگزار شده بود، با یادآوری آن روزها گفت: «دانیل میتران نخستین شخصیت اروپایی بود که برای کوردها اشک ریخت. اما او تنها به همدردی بسنده نکرد؛ بلکه با اعمال فشار بر همسرش فرانسوا میتران و جامعه جهانی، زمینه تصویب قطعنامه ۶۸۸ شورای امنیت سازمان ملل را فراهم کرد.»

این قطعنامه تاریخی، مبنای حقوقی ایجاد «منطقه پرواز ممنوع» (No-Fly Zone) در شمال مدار ۳۶ درجه شد؛ اقدامی راهبردی که مانع از حملات هوایی ارتش صدام گردید و بستر لازم برای برگزاری نخستین انتخابات و تأسیس پارلمان و دولت اقلیم کوردستان را فراهم آورد.

میراثی فراتر از سیاست

دانیل میتران (۲۰۱۱-۱۹۲۴) که در دوران جنگ جهانی دوم جوان‌ترین عضو جنبش مقاومت فرانسه بود، پس از جنگ نیز روحیه مبارزاتی خود را حفظ کرد. او از طریق بنیاد خود «فرانس لیبرته» (France Libertés)، پروژه‌های بشردوستانه متعددی را در سراسر جهان پیگیری کرد، اما رابطه او با کوردستان همواره جایگاهی ویژه داشت.

او در سال ۲۰۰۹ در سفری تاریخی به اربیل، در پارلمان کوردستان سخنرانی کرد و با ابراز خرسندی از پیشرفت‌های دموکراتیک در منطقه گفت: «در اینجا احساس می‌کنم در وطن خودم هستم. تکثرگرایی در پارلمان شما و وجود اپوزیسیون، نشان‌دهنده بلوغ دموکراسی در کوردستان است.»

امروز، نام دانیل میتران بر خیابان‌ها و مدارس متعددی در شهرهای اقلیم کوردستان نقش بسته است تا نسل‌های آینده نیز بدانند که در تاریک‌ترین روزهای تاریخشان، بانویی از کاخ الیزه، صدای بی‌صدایان کورد در جهان شد.