دادگاه فدرال عراقی باید طبق آنچه در قانون اساسی قید شده تشکیل شود
مسرور بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کوردستان، در گفتگو اختصاصی با شبکه‌ی الشرق نیوز، بر اختلافات عمیق اقتصادی و قانونی با بغداد، به‌ویژه استفاده از بودجه و حقوق به عنوان ابزار فشار سیاسی، تمرکز می‌کند. او همچنین برنامه‌های اصلاحی دولت خود برای توسعه زیرساخت‌ها، چشم‌انداز اقلیم برای تبدیل شدن به یک قطب اقتصادی و رویکرد آن در قبال روابط پیچیده با همسایگان و قدرت‌های بین‌المللی را تشریح می‌کند. برگردادن بخش دوم و پایانی این گفتگو بە زبان فارسی را در ادامە می‌خوانید:
چالش بودجه و حقوق: ابزار فشار سیاسی
الشرق نیوز: در مورد موضوع حقوق و بودجه، مسائل به کجا رسیده است؟ زیرا این پرونده‌ها همچنان پیچیده هستند. آیا راه‌حل دائمی مبتنی بر توافق وجود خواهد داشت یا این رابطه گروگان این کشمکش‌ها و مجادلات باقی خواهد ماند؟
مسرور بارزانی: بسیار تأسف‌آور است که حقوق مردم به یک کارت سیاسی یا موضوع اختلاف بین بغداد و اربیل تبدیل شود. بر اساس قانون، برطبق قانون اساسی، مردم حق دارند حقوق خود را بدون تأخیر و بدون هیچ مشکلی دریافت کنند. اما متأسفانه، استفاده از حقوق مردم به عنوان یک فشار سیاسی، چیزی است که غیرقابل قبول است، خلاف قانون اساسی است، غیرقانونی است. حتی دادگاه، دادگاه فدرال، تصمیم گرفت که حقوق مردم نباید بخشی از هیچ اختلافی بین بغداد و اربیل باشد. اما متأسفانه دیدیم که برای سه ماه، حقوق‌ها به تأخیر افتاد و تنها اخیراً، در چند روز گذشته، حقوق ماه "می" پرداخت شده است. و ما اکنون در اواخر ماه "جولای" هستیم. بنابراین ما انتظار داریم که حقوق ماه‌های "ژوئن" و "جولای" نیز در راه باشد. اما اگر بخواهم کاملاً صریح باشم، کوردستان به عنوان یک نهاد فدرال، حق دارد بودجه خود را داشته باشد، نه فقط حقوق را، بلکه بودجه‌ای از کل بودجه عراق. این راه درست است. راه درست این است که کوردستان در درآمدهای عراق مشارکت کند و بودجه‌ای از کل درآمدهای عراق دریافت خواهد کرد. امروز اینطور نیست. اکنون وزارت دارایی در سطح فدرال در جزئیات حقوق و بودجه اقلیم کوردستان دخالت می‌کند که این نقض قانون اساسی و حقوق کوردستان است. بنابراین بهترین راه و راه‌حل نهایی و منطقی‌ترین و قانونی‌ترین راه‌حل، توافق بر سر بودجه‌ای برای کوردستان در قانون بودجه بعدی خواهد بود.
الشرق نیوز: جناب نخست‌وزیر، بغداد اصرار دارد که مشکلات موجود، مشکلات فنی است و نه سیاسی. چگونه نظر می‌دهید؟
مسرور بارزانی: این‌ها کاملاً مسائل سیاسی هستند، زیرا اگر فنی یا قانونی بودند، ما هیئت‌هایی را به بغداد فرستادیم و تمام این مسائل فنی و قانونی حل شده بود. هر بار به ما قول داده می‌شد که دیگر هیچ مشکل فنی برای پرداخت حقوق باقی نمانده است، اما در مقطعی مشکلات جدیدی ظاهر می‌شد. و فقط برای اثبات اینکه این یک مشکل سیاسی است، می‌توانیم به گذشته نگاه کنیم و ببینیم بغداد چگونه با کوردستان در زمینه‌های دیگر رفتار کرده است. به عنوان مثال، سه و نیم میلیون نفر در چند سال گذشته در عراق استخدام شده‌اند؛ حتی یک نفر از آن‌ها از کوردستان نبوده است. پنجاه میلیارد دلار توسط دولت فدرال وام گرفته شده است؛ حتی یک دلار از آن برای کوردستان نبوده، اما در بازپرداخت بدهی، کوردستان مجبور بود از سهم خود بازپرداخت کند. بنابراین ما از آن بهره‌ای نبردیم اما مجبور بودیم از سهم کوردستان پرداخت کنیم. بیش از هفت میلیون نفر از خدمات اجتماعی در عراق توسط دولت فدرال حقوق می‌گیرند، تنها هفتاد و دو هزار نفر از آن‌ها از کوردستان هستند. این یک درصد است. بنابراین تبعیض زیادی وجود دارد، بی‌عدالتی و نابرابری زیادی در برخورد با کوردستان وجود دارد. بنابراین، راهی جز این نیست که یک تمایل سیاسی قوی برای فشار بیشتر بر کوردستان، به حاشیه راندن کوردستان و تضعیف کوردستان وجود دارد. و حقوق‌ها، مطمئناً، به عنوان یک فشار سیاسی علیه کوردستان استفاده می‌شوند.
الشرق نیوز: موضع دادگاه فدرال را در قبال حقوق اقلیم، به ویژه با آمدن رئیس جدید، چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا آن را سیاسی می‌دانید؟
مسرور بارزانی: می‌دانید، تغییراتی در دادگاه فدرال ایجاد شده است. و ترکیب اخیر دادگاه فدرال، باز هم، باید طبق قانون اساسی، تأیید پارلمان را بگیرد. بنابراین یک دادگاه فدرال که با قانون اساسی سازگار باشد، باید طبق آنچه در قانون اساسی قید شده تشکیل شود. اما اکنون با تغییراتی که رخ داده، فکر می‌کنم تصمیماتی که گرفته‌اند، تلاش کرده‌اند حداقل از حوزه‌هایی که فکر می‌کنند در صلاحیتشان نیست، دوری کنند. بنابراین چند تصمیمی که دادگاه فدرال جدید گرفت، فکر می‌کنم منصفانه و عادلانه بود.
الشرق نیوز: بزرگترین موانعی که از اجرای ماده ۱۴۰ جلوگیری می‌کند، چیست؟ این ماده البته مربوط به تعیین وضعیت مناطق مورد مناقشه در عراق، به ویژه در کرکوک است.
مسرور بارزانی: بزرگترین مانع، اراده سیاسی است. اراده‌ای در بغداد برای اجرای ماده ۱۴۰ وجود ندارد. و سال‌های بسیار زیادی گذشته است. و یک نقشه راه برای چگونگی اجرای ماده ۱۴۰ وجود دارد. به افرادی غرامت پرداخت شده است تا مناطقی را که برای تغییر دموگرافی به آنجا آورده شده بودند، ترک کنند. اما متأسفانه، آن‌ها غرامت خود را گرفتند اما هرگز آنجا را ترک نکردند. و اکنون همچنین ادامه همان سیاست تغییر دموگرافیک در منطقه وجود دارد. این متوقف نشده است. هنوز آزار و اذیت مردم ما، چه کشاورزان و چه ساکنان بومی در آن مناطق، وجود دارد. و این روند به جلو نمی‌رود زیرا اراده سیاسی وجود ندارد. هرجا اراده‌ای باشد، راهی نیز هست. و یک راه قانونی برای اجرای ماده ۱۴۰ وجود دارد، اما متأسفانه این کار انجام نشده است زیرا همانطور که گفتم، اراده و تمایل قوی در بغداد برای اجرای ماده ۱۴۰ وجود ندارد.
برنامه‌های اصلاحی و چشم‌انداز آینده
الشرق نیوز: در مورد برنامه اصلاحی دولت اقلیم، جناب نخست‌وزیر، در زمینه‌های مختلف، به ویژه در مورد دیجیتالی‌سازی خدمات عمومی و توسعه زیرساخت‌ها، چه اقداماتی انجام شده است؟
مسرور بارزانی: اصلاحات زیادی در کوردستان انجام شده است. همانطور که شاید دیده باشید، اخیراً تغییرات بسیار واضحی، به ویژه در بخش برق، رخ داده است. می‌توانم بگویم که سه شهر تنها در کل کشور که برق ۲۴ ساعته دارند، در کوردستان هستند: سلیمانیه، اربیل و دهوک. و همچنین ما در حال برنامه‌ریزی برای تأمین برق ۲۴ ساعته تا سال آینده برای کل کوردستان هستیم. و ما همچنین به بخش‌های دیگر کشور برق می‌دهیم. کارهای بسیار بیشتری می‌توانیم انجام دهیم اگر درک بهتر و حمایت بیشتری وجود داشته باشد. بنابراین این یکی از اصلاحاتی است که ما نتایج آن را می‌بینیم، که یک سال پیش شروع کردیم و اکنون نتایج آن را می‌بینیم. و تا سال آینده، می‌توانیم ببینیم که کل کوردستان با برق ۲۴ ساعته پوشش داده خواهد شد. و همچنین پروژه‌های آب. چند روز پیش من پروژه آب اربیل را اعلام کردم که آب کافی برای شهر تأمین خواهد کرد و این مشکل را که بیش از ۳۰ سال وجود داشته حل خواهد کرد و مشکل را برای ۳۰ سال دیگر در آینده حل می‌کند. و اربیل اکنون تنها شهری در کل کشور است که مشکل آب ندارد. البته تنظیماتی با سیستم جدید باید انجام شود. اما این‌ها برخی از چیزهایی هستند که مردم قبلاً می‌بینند. و همچنین در بخش بانکداری و دیجیتالی‌سازی خدمات. ما کارهای زیادی انجام داده‌ایم که شاید به اندازه این پروژه‌های دیگر قابل مشاهده نباشند. اما این زیرساختی است که ما برای اقتصاد کوردستان می‌سازیم. و ما در تلاشیم تا خدمات بهتری برای مردم ارائه دهیم. حتی اگر به بخش‌های دیگر مانند بخش بهداشت یا بزرگراه‌ها نگاه کنید، می‌بینید که پروژه‌های زیادی برای کمک به تسهیل امور برای مردم و همچنین بهبود استانداردهای زندگی نه تنها مردم کورد که در اینجا زندگی می‌کنند، بلکه کسانی که از کوردستان بازدید می‌کنند، در حال انجام است. ما برنامه‌های بزرگتری برای گردشگری در بخش‌های مختلف کشور داریم. و این‌ها همه در راه هستند. و امیدوارم به زودی شاهد تحول بزرگی در همه این بخش‌ها در کوردستان باشید.
الشرق نیوز: جناب نخست‌وزیر، در سایه تعلیق صادرات نفت از طریق ترکیه، و جستجوی آنکارا برای توافقی جامع با بغداد، راه جایگزین چیست؟ آیا برنامه‌های اقتصادی جایگزینی دارید؟ آیا برنامه‌های توسعه جدیدی دارید؟ آیا چشم‌اندازی در این زمینه دارید؟
مسرور بارزانی: ما در تلاشیم تا با دولت فدرال برای یافتن بهترین راه‌حل همکاری کنیم. همانطور که در سؤال قبلی پرسیدید، اگر قانون نفت را داشته باشیم، فکر می‌کنم می‌توانیم به راحتی به همه این مسائل رسیدگی کنیم. بدون آن، همچنان یک چالش خواهد بود. ما خواهان تقابل بیشتر نیستیم، ما خواهان همکاری بیشتر با دولت فدرال و همچنین با کشورهای همسایه هستیم. ما امیدواریم که همچنان بتوانیم راهی برای صادرات نفت از طریق ترکیه پیدا کنیم. و من فکر می‌کنم ما به آن نزدیک هستیم، زیرا توافق جدیدی با دولت فدرال برای صادرات نفت وجود دارد. بنابراین... و البته، اگر گزینه‌های دیگری وجود داشته باشد، ما بیش از حد خوشحال خواهیم شد که آن‌ها را بررسی و ببینیم. می‌دانید، کل منطقه به انرژی نیاز دارد و ما انرژی را داریم. ما مایل به ارائه آن انرژی در بهترین قالب ممکن هستیم.
الشرق نیوز: در مورد توافقات و جستجوی جایگزین‌ها، آیا اقلیم به دنبال انعقاد قراردادهای جدید با شرکت‌های بین‌المللی به دور از بغداد است؟ و اگر این اتفاق بیفتد، پیامدهای آن چیست؟
مسرور بارزانی: ببینید، من فکر می‌کنم باید دوباره به قانون اساسی برگردیم. کوردستان حقوق قانونی برای اکتشاف، توسعه و امضای قرارداد با شرکت‌ها را دارد. و همه قراردادها در گذشته مورد مناقشه قرار گرفته‌اند. و دادگاهی در بغداد به نفع قراردادهای شرکت‌های نفتی بین‌المللی کوردستان رأی داد. بنابراین هیچ دلیلی، هیچ مانعی برای کوردستان وجود ندارد که قراردادهای بیشتری با شرکت‌های نفتی که ممکن است علاقه‌مند به آمدن و سرمایه‌گذاری در کوردستان باشند، امضا نکند. این یک حق قانونی است که کوردستان دارد و ما از آن حق دست نخواهیم کشید.
الشرق نیوز: جناب نخست‌وزیر، آیا نیتی برای تبدیل اربیل به یک مرکز تجاری و لجستیکی منطقه‌ای وجود دارد؟ و اگر چنین شود، بزرگترین چالش‌های پیش روی شما چیست؟
مسرور بارزانی: البته، این نیت ماست که کوردستان را به یک قطب اقتصادی تبدیل کنیم، نه تنها برای اقلیم کوردستان بلکه برای کل کشور، برای تمام عراق و برای منطقه. ما پتانسیل داریم، ما منابع طبیعی داریم، ما نهادها را داریم و ما چشم‌انداز را داریم. ما می‌توانیم این کشور را به یک قطب و پایگاه اقتصادی بسیار قوی‌تر برای منطقه تبدیل کنیم. اما البته، ما باید یک دیدگاه مشترک داشته باشیم. در بغداد نیز، ما امیدواریم که آن‌ها حامی باشند و موفقیت‌های کوردستان را به عنوان موفقیت‌های کل کشور ببینند. و اگر بخواهم صریح باشم، من این را زمانی که چند روز پیش پروژه را افتتاح کردم گفتم، که ما مایل به استفاده از تجربه خود در سایر نقاط عراق هستیم. عراق کشور ثروتمندی است، منابع را دارد. و می‌تواند این کار را انجام دهد. تنها چیزی که آن‌ها نیاز دارند، مدیریت صحیح است. ما تجربه خوب و اراده برای به اشتراک گذاشتن تجربه خود با سایر نقاط عراق را داریم. و می‌توانیم از آنجا شروع کنیم. و آنگاه آن‌ها خواهند دید که همکاری بر سر موفقیت، بسیار سودآورتر از تلاش برای متوقف کردن ما از موفقیت و پیشرفت است.
روابط منطقه‌ای و بین‌المللی
الشرق نیوز: برای صحبت در مورد روابط اقلیم با کشورهای حاشیه خلیج، به ویژه پادشاهی عربستان سعودی، شما این روابط را چگونه توصیف می‌کنید؟
مسرور بارزانی: ما احترام فوق‌العاده‌ای برای رهبری و مردم عربستان سعودی قائل هستیم. ما روابط تاریخی با خانواده سلطنتی و همچنین با دولت و مردم عربستان سعودی داریم. ما مایل به تعامل بیشتر هستیم و امیدواریم که سرمایه‌گذاران سعودی، به ویژه، به کوردستان به عنوان یک منطقه سرمایه‌گذاری جدید نگاه کنند که می‌توانند به آنجا بیایند و با هم، فکر می‌کنم می‌توانیم به نفع هر دو کشور بهره‌مند شویم. بنابراین، ما روابط بسیار خوبی داریم، اما همچنان خواهان تعامل بیشتر و کسب‌وکارهای سعودی بیشتر هستیم و شاید حتی بازرگانان کورد به فرصت‌های موجود در عربستان سعودی نگاه کنند.
الشرق نیوز: در مورد رابطه با آنکارا چطور؟ در حال حاضر رابطه با ترکیه را چگونه توصیف می‌کنید و آیا ترکیه در تصمیمات سیاسی کوردها دخالت می‌کند؟
مسرور بارزانی: اگر بخواهم صریح باشم، ما روابط خوبی با ترکیه داریم. و روابط ما در طول سال‌ها بهبود یافته است. درک بهتری وجود دارد. روابط و تجارت اقتصادی زیادی بین ما و ترکیه وجود دارد. و همچنین چالش‌های مشترکی وجود دارد که با ترکیه داشته‌ایم. بنابراین، من روابط ما را بسیار خوب ارزیابی می‌کنم. و ترکیه واقعاً در سیاست داخلی منطقه ما دخالت نکرده است. نه. اما آن‌ها آشکارا مشکلاتی با پ.ک.ک و جنگ مداوم در منطقه ما، به ویژه در مناطق مرزی، داشته‌اند که امیدوارم با ابتکار جدید، این مشکل به پایان برسد. بنابراین، چیزهای بسیار بیشتری برای نگاه کردن به آینده‌ای روشن‌تر و روابط بهتر با ترکیه وجود دارد.
الشرق نیوز: با فشارهای ایران چگونه برخورد می‌کنید، جناب رئیس؟ به نظر شما توازنی وجود دارد یا انحرافی؟
مسرور بارزانی: ایران یک همسایه بزرگ برای کل کشور است. و همچنین ما مرز طولانی با ایران داریم. ما درک می‌کنیم که آن‌ها نگرانی‌های عمده‌ای در مورد امنیت ملی خود دارند. فکر می‌کنم گاهی اوقات اغراق‌های زیادی وجود دارد و همچنین شاید طرفی وجود دارد که همیشه کوردستان را متهم می‌کند یا اتهامات نادرستی در مورد کوردستان مطرح می‌کند. اما کوردستان همیشه به روابط خود با همه همسایگانش، از جمله با ایران، احترام می‌گذارد. و کوردستان هرگز بخشی از هیچ توطئه‌ای نبوده و نخواهد بود، یا منبع تهدیدی برای هیچ یک از کشورهای همسایه نخواهد بود. بنابراین من معتقدم که اغراق‌های زیادی و اتهامات نادرست زیادی وجود دارد که گاهی اوقات، نمی‌گویم همه، اما برخی افراد کوردستان را به آن متهم می‌کنند. اما ما همچنین مقامات رسمی از ایران داشته‌ایم که به کوردستان آمده‌اند و از مقامات کوردستان برای موضع مسئولانه‌اش، به ویژه در آخرین مشکلاتی که منطقه با آن روبرو شد، تشکر کرده‌اند.
الشرق نیوز: تحولاتی در سوریه در حال وقوع است، وضعیت آنجا مشخص است. چالش دیگری پیش روی دولت جدید سوریه قرار دارد که مربوط به کوردها، به ویژه "قسد" است. به نظر شما شکل رابطه بین دو طرف چگونه خواهد بود و آیا اقلیم نقشی در میانجیگری بین آن‌ها ایفا خواهد کرد؟
مسرور بارزانی: این یک کشور دیگر است. ما نمی‌توانیم دخالت کنیم، ما نمی‌توانیم دیکته کنیم، ما نمی‌توانیم بگوییم آن‌ها چه می‌خواهند و چه باید بکنند. اما، آشکارا، ما تمایل خود را برای میانجیگری ابراز کرده‌ایم اگر امکانی وجود داشته باشد، به ویژه اینکه ما نفوذ زیادی بر کردهای سوریه داریم. و گفتگوهای زیادی وجود داشته است. و پرزیدنت مسعود بارزانی جناح‌های کرد را برای آمدن به کوردستان دعوت کرد و به آن‌ها دستور داد تا متحد شوند و همچنین با دمشق برای آینده‌ای بهتر به توافق برسند. اما البته، این باید یک رابطه دو طرفه باشد. دمشق نیز باید به روی کردها باز باشد و نیازهای آن‌ها را برآورده کند. و بقیه واقعاً به کردها، علوی‌ها، دروزی‌ها، عرب‌ها، همه در سوریه بستگی دارد که گرد هم آیند و بر سر فرمولی توافق کنند که به بهترین وجه منافع همه را در کشور تأمین کند. بنابراین، ما امیدواریم که سوریه یک دولت فراگیر داشته باشد، به حقوق همه جوامع احترام بگذارد و همه از خاکستر جنگ‌های چندین ساله در سوریه بیرون آیند. بنابراین ما قطعاً از یک سوریه باثبات‌تر که برای همه ما بهتر است، حمایت می‌کنیم.
الشرق نیوز: آیا ایالات متحده همچنان ضامن اصلی برای اقلیم است و شما رابطه با ایالات متحده را چگونه توصیف می‌کنید؟
مسرور بارزانی: ما بسیار سپاسگزاریم برای همه حمایت‌هایی که ایالات متحده همیشه به کوردستان داده است. و ما به آن‌ها به عنوان یکی از نزدیک‌ترین شرکا و حامیان خود نگاه می‌کنیم. ما مدیون حمایتی هستیم که در طول جنگ با داعش به ما دادند و حمایت مداوم آن‌ها از کوردستان بسیار ارزشمند است. بنابراین ما از حمایت ایالات متحده قدردانی می‌کنیم و به دنبال تقویت روابط خود با ایالات متحده حتی در سطوح بالاتر هستیم.
الشرق نیوز: آیا شما، جناب رئیس، از احیای روند صلح بین ترکیه و پ.ک.ک حمایت می‌کنید و آیا اقلیم کوردستان نقشی در این پرونده نیز دارد؟
مسرور بارزانی: ما فکر می‌کنیم این یک ابتکار بسیار خوب است. امیدوارم که موفق شود. ما با هر دو طرف صحبت کرده‌ایم و آن‌ها را تشویق کرده‌ایم تا اطمینان حاصل کنند که این گفتگوهای صلح موفقیت‌آمیز خواهد بود، که ما فکر می‌کنیم کل منطقه از آن سود خواهد برد.
الشرق نیوز: جناب رئیس، با توجه به اینکه شما همسایه ایران هستید و به تفصیل در مورد این موضوع صحبت کردید، این درگیری بین ایران و اسرائیل را چگونه می‌بینید؟
مسرور بارزانی: هیچ‌کس خواهان جنگ نیست. ما قطعاً نمی‌خواهیم. ما فکر می‌کنیم هرگونه رویارویی، هر جنگی، هر وخامتی در امنیت منطقه، تأثیر بدی بر همه، از جمله ما، خواهد داشت. بنابراین ما امیدواریم که در نهایت صلح و رفاه حاکم شود، که این پایان جنگ‌ها و مرحله جدیدی از گفتگوهای صلح و ثبات باشد که جایگزین همه این رویارویی‌ها شود.
جناب نخست‌وزیر، از این فرصت گفتگو سپاسگزارم. بینندگان عزیز، از شما نیز سپاسگزاریم و تا دیداری دیگر.
خیلی متشکرم. ممنونم.
