Li Herêma Kurdistanê hingivê herî baş tê berhemanîn

Navenda Nûçeyan (K24) – Hingivê Kurdistanê, ku weke yek ji baştirîn corên hingivê cîhanê tê naskirin û di festîvalên navneteweyî de xelata yekemîn bidest xistiye, li bazarên navxwe û derve xwedî pêşaneke mezin e. Tevî vê serkeftinê, hingivanên Kurd rûbirûyê gelek astengiyan dibin, di serî de nexweşiya "Varroa".

Hingivê Kurdistanê, navûdengê xwe deyndarê siruşta dewlemend û pirreng a çiyayên herêmê ye. Nebaz Kake, ku ev 25 sal in bi vî karî mijûl e û mêşên xwe li çiyayên gundê Alana yê Hacî Omeran bicih kirine, sedema kalîteya bilind a hingivê xwe wiha rave dike: "Li vê deverê zêdetirî 200 corên gulan hene, û ev yek bûye sedem ku hingivê me bibe yek ji baştirînên cîhanê."

Di Asta Cîhanê de Xelata Yekemîn

Ev kalîteya bilind tenê ne li ser asta herêmê ye, belkû di qada navneteweyî de jî hatiye îspatkirin. Arif Şêrwanî, Serokê Tora Hingivanan a Kurdistanê ji K24 re ragihand: "Em beşdarî festîvala li Fransayê bûn û hingivê Kurdistanê di asta cîhanê de pileya yekem bidest xist. Herwiha, me beşdarî gelek festîvalên din ên cîhanê jî kiriye û hingivê Kurdistanê her carê pileya yekem wergirtiye."

Astengî û Pirsgirêkên Hingivanan

Li gel van serkeftinan, hingivanên herêmê bi pirsgirêkên cidî re rû bi rû ne. Arif Şêrwanî balê dikişîne ser nexweşiya "Varroa" û dibêje: "Pirsgirêka me ya sereke li Herêma Kurdistanê nexweşiya Varroa ye, ku pir zêde bûye û dermanên ku tên, ne xwedî çareseriyeke baş in."

Bazar û Nirxê Hingivê Kurdistanê

Li nav Herêma Kurdistanê û Iraqê, xwestekeke mezin li ser hingivê Kurdistanê heye. Selam Mihemed, firoşkarê hingiv li Şeqlaweyê, dibêje: "Kiriyarên me ji her devera Iraq û Kurdistanê hene. Corên weke hingivê kalîptus (eucalyptus), simaq û gulgiyayan pir tên xwestin." 

Mihemed herwiha amaje bi nirxan jî dike û diyar dike ku nirxê kîloyek hingiv di navbera 65 hezar û 75 hezar dînaran de ye, lê zêde dike jî: "Eger garantî li ser kalîteyê hebe, ez dikarim bi 100 dolarî jî bifiroşim."

Piştgiriya Hikûmetê û Teknîkên Nûjen

Ji bo çareserkirina pirsgirêka bazarkirinê, Hikûmeta Herêma Kurdistanê hewl dide ku hinardekirina hingivê Kurdistanê ji bo welatên weke Îmarat, Qeter, Erebistana Siûdî, Brîtanya û Almanyayê hêsantir bike. Herwiha, ji bo hingivanan dewreyên perwerdeyê tên vekirin û rêgirî li anîna hingivê sexte yê welatên biyanî tê kirin.

Kameran Husên, Rêveberê Giştî yê Çandiniyê yê Soranê, tekez dike: "Me salnameyeke çandiniyê heye. Dema ku berhemên navxweyî digihîjin, em rê li ber îthalatê digirin da ku em berhemê xwecihî biparêzin."

Weke çareseriyeke nûjen ji bo nexweşiyan, lêkolînerên Zanîngeha Michigan a Amerîkayê dest bi perwerdekirina kûçikan kirine, da ku şanên hingiv ên nexweş bi rêya bêhnkirinê bibînin. Ev teknîk ji bo hingivanên ku xwedî hejmareke zêde ya şanan in, karekî pir hêsan dike.

Amarên Tora Hingivanan a Kurdistanê:

- Hejmara Hingivanan: 15,000

- Hejmara Pûrên Hingiv: 800,000

- Berhema Salane (di sala herî baş de): 1,000 ton

- Parêzgeha Hewlêr û Îdareya Soran: Di pileya yekem de ne bi 4,200 hingivan û 350,000 pûrê hingiv. Berhema wan di sala 2023an de 350 ton bû, lê di sala 2024an de ji ber şert û mercên nebaş daket 60 tonî.

- Kargeh: Li seranserê Herêma Kurdistanê 2 kargehên mezin ên pakkirinê û 10,000 kargehên biçûk ên şîşekirinê hene.

- Corên Mêşhingiv: Cureyê xwecihî yê bi navê Mîda, Krnoly a Sirbistanê, Karnîka ya Almanyayê, Qefqazî ya Rûsyayê, Îtalî û cureyê Bakfas ê hîbrîd ji Brîtanyayê, ji corên sereke ne ku bi keşûhewayê Kurdistanê re guncaw in.