Kürt Dil Bayramı deklarasyonu: Kutlamalarının startı yarın

HABER MERKEZİ 

Kürt Dil Bayramı’na ilişkin deklarasyonda, Kürtçenin eğitim dili olması için mücadelenin yükseltilmesi gerektiği belirtilirken, “Kürt Dil Bayramı, baskı ve soykırım politikalarına karşı devrimci adımların başlangıcı, farkındalık, var olma ve kendin olma kaynağıdır.” denildi.

Diyarbakır’da yarın (10 Mayıs) “15 Mayıs Kürt Dil Bayramı” kutlamalarının startı verilecek. 

Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (MED-DER), Kürt Edebiyatçılar Derneği, Amed Kürt Enstitüsü, DESTAR Dergisi, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Özgür Kadın Hareketi (Tevgere Jinên Azad-TJA), Anka, Ari, Arsisa, Birca Bilek, Botan, Ferat Dil ve Kültür Dernekleri ile Amed Emek ve Demokrasi Platformu'nun ortaklaştığı deklarasyon Dicle Kültür Sanat Derneğinde yapıldı.

Deklarasyonun Kürtçe metnini Kirmançkî lehçesinde DEM Parti Dil, Kültür ve Sanat Komisyonu Eş Sözcüsü Cemile Turhallı, Kurmancisi'ni ise Dil alanından çalışmalar yapan Rıfat Ronî okudu.

2006 yılında 15 Mayıs’ın Kürt Dil Bayramı olarak ilan edilerek kutlandığını söyleyen Turhallı, “Dünyanın dört bir yanındaki Kürtler bu bayramı büyük bir coşkuyla, farkındalıkla ve Kürt dilini koruma ve tanıtma mücadelesi ruhuyla kutluyor.” ifadesini kullandı.

Varoluşun ilk şartının “dil” olduğunu vurgulayan Turhallı,  su ifadeleri kullandı:

“15 Mayıs 1932'de Kürt aydını Celadet Ali Bedirxan ve arkadaşları Şam'da Hawar dergisini çıkarmaya başladılar. Bu gün tarihi bir adımdır ve ilk kez Kürtçe ve Latin alfabeli bir derginin yayınlanarak Kürt dili için Latin alfabesi konusuna açıklık getirilmesi Kürtler için önemli bir yere sahiptir. Hawar dergisinin yayın başında söylendiği gibi, ‘Hawar bilginin sesidir’ Bilgi kendini bilmektir. Kişisel farkındalık mutluluk ve mutluluğa giden yolu açar. Herkes kendini bilir; kendini tanımlayabilir. Öncelikle dilimizin varlığını bilelim. Çünkü dil varoluşun ilk şartıdır."

Anadilde eğitimin yasallaşması için mücadelesini güçlendireceğinin altını çizen Turhallı "Kürt Dil Bayramı, baskı ve soykırım politikalarına karşı devrimci adımların başlangıcı, farkındalık, var olma ve kendin olma kaynağıdır. Dil, halkların kimliklerinin ve statülerinin göstergesidir. Bundan dolayı da Kürt dili eğitim dili olmalıdır.” diye konuştu.

Anadilde eğitimin tüm halkların ve ulusların çocukları için en doğal, temel ve evrensel hak olduğuna işaret eden Turhallı, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

“Bu ülkede yaşayan milyonlarca Kürt çocuğu bu temel ve evrensel haktan mahrumdur. Türkiye devleti, imzaladığı uluslararası sözleşmelere uygun davranmadığı için, toplumsal sorunlara neden oluyor. Kürt halkının temel hakları ve özgürlükleri kanunlarla tanına kadar  Kürt halkı, özgürlüğü, kimliği, kültürü için hayatın her alanında mücadelesini sürdürecektir.

Kürt halkı, varlığını ve kimliğini baskılara karşı savunacak, özgürlük mücadelesini yükseltecek, günlük yaşamında kendi dilinin tüm lehçelerini konuşacak, kendi dilinde siyasetini yürütecektir. Soykırım anlayışını boşa düşürecektir.  Halkımız hayatın her alanında, özellikle de anadilde eğitim için mücadelesini yükseltecektir. Kendi anadilinde konuşacak, yazacak ve okuyacaktır. Bu amaçla toplumsal çalışmalarda yer alan bizler, kendimizden başlayarak, anadilimizi çalışma alanlarımız olan siyasette, kültür de, sanat ve ekonomi çalışmalarında kullanacağız, ulusal birliğimizi sağlayacağız.”

Deklarasyonda, “Her dem Kurdi, her der Kurdi/ Her zaman Kürtçe, Her yerde Kürtçe” yazılı pankartı da açıldı.

Celadet Ali Bedirhan’ın 1932'de çıkardığı Kürtçe Hawar dergisinin yayına başladığı gün olan 15 Mayıs, Kürt Dil Bayramı olarak kutlanıyor.

-15 Mayıs: Kürt Dili Bayramı

Hawar (Çığlık), 15 Mayıs 1932'de, Suriye'nin başkenti Şam'da yayımlanmaya başlayan ve toplamda 57 sayı ile 1943 yılına kadar yayın hayatında kalmış olan Kürtçe edebiyat dergisidir.

Dergi, Celadet Ali Bedirhan tarafından Şam'a yerleştikten sonra çıkarıldı.

Derginin ilk 23 sayısı hem Latin, hem de Arap alfabesiyle basılmış ancak 24’üncü sayıdan itibaren yalnızca Latin alfabesiyle hayatını sürdürmüştür.

Hawar, aynı zamanda Kürtçe’de Latin alfabesinin ilk kez kullanıldığı dergi.

Fransızca ve Kürtçe ağırlıklı dergide, Kurmancînin yanısıra Zazakî ve Soranî lehçelerinde de yazılar yayımlanmıştır.