Abdullah Öcalan'a "Umut Hakkı" talebine kapı kapatıldı mı?
Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) barış süreci kapsamında kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun çalışmalarını tamamlamasının ardından yasal adımlar atılacak. İktidara yakın kaynaklar umut affının gündemde olmadığını, yasal düzenlemenin de iki adımda ilerleyeceğini bildiriyor.
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin Ekim 2024’te Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nden (DEM Parti) vekillerle tokalaşarak başlattığı sürece ilişkin umut hakkı tartışmaları gündemde.
İktidara yakın Türkiye Gazetesi’nin Adalet ve Kalkınma Partisi’nden (AK Parti) kaynaklara dayandırdığı habere göre PKK lideri Abdullah Öcalan için umut hakkı tartışılmaya açılmayacak.
Habere göre PKK’nin kati olarak silahı bıraktığı devlet tarafından teyit edilmedikçe bir adım atılmayacak. Toplumu rahatsız etmeyecek ve şehit ve gazileri rencide etmeyecek düzenlemeler olacak. Umut hakkı gibi talepler ise tartışmaya açılmayacak.
PKK'nin fesih kararı ve silah bırakma adımının ardından Mecliste kurulan komisyonun da çalışmalarını tamamlayıp, raporunu sunması beklenirken, raporun sunulmasıyla birlikte atılacak kanuni adımlar da netleşmeye başladı.
"Silah bırakma süreci tamamlandı" teyidinin alınmasının ardından Meclisten çerçeve bir yasa çıkarılması gündemde olacak. Müstakil bir yasa olarak gündeme getirilecek düzenlemede, kanunun niye çıkarıldığı, tanımlar ve kimleri kapsayacağına yönelik genel hükümler olacak.
AK Partili isimlerin aktardığına göre bu çerçeve yasada genel af, Öcalan’a af veya başka bir infaz düzenlemesi olmayacak. Sadece silah bırakan ve feshedilen örgütün üyelerinin durumu tarif edilecek.
Ayrıca Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) “etkin pişmanlık” başlığıyla düzenlenen 221'inci maddenin 2'nci fıkrasına benzer bir hüküm de gündemde olacak. Bu yasa tamamen suça bulaşmamış olanları ilgilendirecek. Yasanın çıkması ile birlikte suça bulaşmamışsa, rahatlıkla Türkiye’ye toplumsal hayata karışabilecekler.
Etkin pişmanlık hükmünde, “Örgüt üyesinin, örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin, gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.” ifadeleri yer alıyor.
Suça bulaşanlarla ilgili yapılacak düzenlemeler ise bir sonraki aşamada gündeme gelecek. Kapsamlı bir infaz indirimi veya denetimli serbestlik hükümlerinin yeniden gözden geçirilmesi gibi başlıklar ayrıca değerlendirilecek.
Umut Hakkı Nedir?
“Umut Hakkı” ömür boyu hapis cezasına mahkum olan kişilerin, insanlık onurlarını korumak adına gelecekte bir gün serbest bırakılma ihtimalleri olmasına dayanıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarında yer bulan bu hak, mahkumların işledikleri suçlar ne kadar ağır olursa olsun, insan olma vasıflarından kaynaklanan umutlarını kaybetmemelerini amaçlıyor. Umut hakkının temelinde, bireyin insan olma değerini koruma ve gelecekte hatalarını telafi etme olasılığına sahip olma düşüncesi bulunuyor.
- Barış süreci
Abdullah Öcalan'ın 27 Şubat'taki çağrısı sonrası kendisini feshetme kararı alan PKK Süleymaniye kentindeki Canese Mağarası’nda düzenlenen törenle bugün (11 Temmuz 2025 Cuma günü) silah bıraktı.
Silah bırakma töreninde 15 kadın ve 15 erkek toplam 30 PKK mensubu hazır silahlarını yaktı.
Törende, PKK'lilerin "Barış ve Demokratik Toplum Grubu" imzasıyla kaleme aldığı açıklama Türkçe ve Kürtçe olarak okundu.
Açıklamanın okunmasının ardından PKK'liler silahlarını ateşe verdi.
Bahçeli, PKK'nin silah bırakmasının ardından yaptığı ilk açıklamada, "PKK’nin kurucu önderliği sözünü tutmuş, taahhüdünün ardında durmuş, küresel ve bölgesel tehditleri zamanında görmüştür. Hakikaten hem Türkiye’miz hem de bölgemiz açısından fevkalade önemde günler yaşanmaktadır. Pozitif ve yüreklere su serpen gelişmeler bir milattır ve bu kapsamda maşeri vicdan memnuniyet duymaktadır." ifadelerini kullandı.
-Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu
PKK’nin silah yaktığı barış süreci çerçevesinde Mecliste kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, 5 Ağustos 2025'te ilk toplantısını yaptı.
İlk toplantıda komisyonun ismi "Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu" olarak belirlendi ve 12 maddelik çalışma usul ve esasları oybirliğiyle kabul edildi.
Komisyon ikinci toplantısını 8 Ağustos Cuma günü yaptı. Bu toplantıda, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve MİT Başkanı İbrahim Kalın, PKK'nin silah bırakma süreciyle ilgili komisyona bilgi verdi.
Parlamentoda grubu olan ve temsil edilen tüm siyasi partilerin yer alması hedefiyle 51 kişi olarak belirlenen komisyon, İYİ Parti üye vermediği için 48 üyeyle çalışmaya başladı.
Ancak TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’a sunulan ve kabul edilen bir öneriyle, İYİ Parti’den boşalan 3 kişilik üye kontenjanı Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ve Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) arasında dağıtıldı.
AK Parti komisyon üyeliğine Denizli Milletvekili ve eski Grup Başkanvekili Cahit Özkan’ı, CHP, Ankara Milletvekili Umut Akdoğan’ı ve DEM Parti, Celal Fırat’ı görevlendirdi.
