پروژه‌های راهبردی کابینه‌ی نهم دولت اقلیم کوردستان در چهار حوزه‌ی کلیدی
از ساخت ده‌ها سد و سیلو تا احداث صدها کیلومتر جاده و بزرگراه؛ کابینه‌ی نهم دولت اقلیم کوردستان بر توسعه‌ی زیرساخت‌های حیاتی برای تضمین امنیت آبی، غذایی و تسهیل حمل‌ونقل متمرکز شده است
در دوره‌ی فعالیت کابینه‌ی نهم دولت اقلیم کوردستان، ده‌ها پروژه‌ی راهبردی در حوزه‌های کلیدی زیرساختی به اجرا درآمده است. این پروژه‌ها با هدف مقابله با خشکسالی، تضمین امنیت آبی و غذایی، توسعه‌ی صنعتی و کشاورزی و بهبود شبکه حمل‌ونقل طراحی و اجرا شده‌اند.
۱. امنیت آبی: مقابله با خشکسالی با احداث سدها و پروژه‌های آبرسانی
یکی از اهداف اصلی کابینه نهم، مقابله با بحران خشکسالی و تضمین امنیت آبی بوده است. در این راستا، ده‌ها سد، حوضچه و پروژه آب و فاضلاب با هدف تأمین آب شرب سالم، مقابله با خشکسالی، افزایش محصولات کشاورزی و حمایت از دامداران احداث شده است.
سدها و حوضچه‌ها:
از مهم‌ترین سدهای احداث‌شده می‌توان به سد گومه‌سپان با هزینه ۹۵ میلیارد دینار و ظرفیت ذخیره‌سازی ۹۷ میلیون متر مکعب، سد دوین با هزینه ۸۸ میلیارد دینار و ظرفیت ۱۰۰ میلیون متر مکعب، سد دیوانه با هزینه ۲۶.۶ میلیارد دینار و ظرفیت ۲۱ میلیون متر مکعب، و سد بستوره با هزینه ۲۳ میلیارد دینار و ظرفیت ۲۰ میلیون متر مکعب اشاره کرد. همچنین سدهای دیگری مانند چمرگه، خنس، زاقوبان، شه‌وگیر و توره‌جار نیز به بهره‌برداری رسیده‌اند.
علاوه بر این، چندین حوضچه‌ی ذخیره آب نیز در سال‌های اخیر در مناطق مختلف ساخته شده است؛ از جمله حوضچه‌ی کاریتان در اربیل (۲۰۲۱)، حوضچه‌ی چاله‌گرده در اربیل (۲۰۲۲)، حوضچه‌ی سردس در دهوک (۲۰۲۲)، و حوضچه‌های بریس خوارو در حلبچه (۲۰۲۳) و بانی ماران در اربیل (۲۰۲۳).
پروژه‌های بزرگ آبرسانی:
برای تقویت زیرساخت‌های آبرسانی، پروژه‌های عظیمی به اجرا درآمده است که شامل موارد زیر است:
- پروژه‌ی آب اضطراری اربیل: با هزینه ۴۸۰ میلیون دلار جهت تأمین روزانه ۴۸۰ هزار متر مکعب آب.
- پروژه‌ی آب گوپته‌په-چمچمال: با هزینه ۷۸ میلیون دلار برای تأمین ۶۰ هزار متر مکعب آب در روز.
- پروژه‌ی آب قوش‌تپه: با هزینه ۱۹۰ میلیارد دینار.
- پروژه‌ی آب فایده/دهوک و پروژه‌ی آب پیرمام و حومه: هر کدام با بودجه ۵۰ و ۳۵ میلیارد دینار.
- پروژه آبرسانی به ۵۱ روستای منطقه بارزان: با هزینه ۳۰.۱ میلیارد دینار.
۲. امنیت غذایی و توسعه‌ی صنعتی: ساخت سیلوها و حمایت از تولید داخلی
کابینه‌ی نهم با هدف تقویت زیرساخت‌های غذایی و صنعتی و حمایت از محصولات داخلی، چندین سیلو و کارخانه را احداث کرده است.
سیلوها:
چهار سیلوی بزرگ با ظرفیت ذخیره‌سازی کل ۱۶۰,۰۰۰ تن و هزینه کل ۸۵ میلیارد دینار به شرح زیر احداث شده‌اند:
- قوش‌تپه (اربیل): ظرفیت ۴۰,۰۰۰ تن با هزینه ۲۱ میلیارد دینار.
- کلار (سلیمانیه): ظرفیت ۴۰,۰۰۰ تن با هزینه ۲۰ میلیارد دینار.
- برده‌رش - روڤیا (دهوک): ظرفیت ۴۰,۰۰۰ تن با هزینه ۱۸ میلیارد دینار.
- حلبچه: ظرفیت ۴۰,۰۰۰ تن با هزینه ۲۶ میلیارد دینار (۲۵٪ پیشرفت).
کارخانه‌ها و شرکت‌ها:
در دوره‌ی کابینه‌ی نهم، برای ۹۷۷ کارخانه و شرکت مجوز فعالیت صادر شده و تعداد کل کارخانه‌های دارای مجوز در اقلیم کوردستان به ۴,۵۴۷ کارخانه رسیده است. همچنین تعداد شرکت‌های ثبت‌شده به ۷,۸۰۱ مورد افزایش یافته است.
۳. جهش در بخش کشاورزی و افزایش صادرات
در این دوره، با اجرای پروژه‌های راهبردی کشاورزی، حدود ۴,۰۰۰ کشاورز از مزایای آن بهره‌مند شده‌اند. احداث ۳۰,۰۰۰ گلخانه‌ی پلاستیکی، ۶ کارخانه فرآوری سیب‌زمینی و ۱۱ کارخانه دیگر برای محصولات کشاورزی از جمله این اقدامات بوده است.
همچنین ۱۰۱ سردخانه‌ی جدید ساخته شده و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی از ۱.۸٪ به ۸٪ افزایش یافته است. این اقدامات منجر به صادرات محصولات اقلیم کوردستان از جمله برنج، سماق، ارده، انار، عسل، سیب و سیب‌زمینی به امارات متحده عربی، بازارهای حوزه خلیج فارس و اروپا شده است.
۴. توسعه‌ی زیرساخت‌های حمل‌ونقل: شبکه‌ای از جاده‌ها و بزرگراه‌های راهبردی
به منظور تقویت زیرساخت‌های جاده‌ای، تسهیل تجارت و گردشگری و کاهش حوادث رانندگی، چندین پروژه راهبردی در زمینه راه‌سازی اجرا شده است.
جاده‌های بین‌شهری:
در مجموع ۵۸۵ پروژه راه‌سازی با هزینه کل ۹۳۰ میلیارد دینار اجرا شده که ۱,۳۶۳ کیلومتر جاده جدید را به شبکه حمل‌ونقل اقلیم کوردستان اضافه کرده است. مهم‌ترین این پروژه‌ها عبارتند از:
- جاده اربیل - دهوک: به طول ۸۶ کیلومتر و هزینه ۳۹۹ میلیارد دینار.
- تونل پیرمام: به طول ۲.۵ کیلومتر و هزینه ۱۸۹ میلیارد دینار.
- جاده کلار - دربندیخان: به طول ۴۱ کیلومتر و هزینه ۱۳۷ میلیارد دینار (۷۰٪ پیشرفت).
- جاده کلار - کفری: به طول ۲۵ کیلومتر و هزینه ۴۳ میلیارد دینار.
بزرگراه‌ها و شریان‌های اصلی شهری:
در زمینه توسعه معابر شهری نیز ۱,۹۶۷ پروژه با هزینه کل ۱ تریلیون و ۸۶۳ میلیارد دینار اجرا شده است. برجسته‌ترین این پروژه‌ها عبارتند از:
- بزرگراه ۱۵۰ متری اربیل (بخش اول): با هزینه ۵۸۲.۱ میلیارد دینار.
- بزرگراه ۱۲۰ متری اربیل: با هزینه ۱۲۷ میلیارد دینار.
- بزرگراه ۱۰۰ متری سلیمانیه: با هزینه ۴۲۸.۵ میلیارد دینار.
- پروژه‌های متعدد زیرگذر و روگذر در دهوک و سلیمانیه.
