تغییر موضع ترامپ: درخواست توقف جنگ اوکراین در خطوط کنونی و ابقای اراضی تصرف شده

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز جمعه  ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۵ مهر ۱۴۰۴)، از اوکراین و روسیه خواست تا "در جایی که هستند متوقف شوند" و به جنگ تقریباً سه‌ساله‌ی خود پایان دهند. این پیشنهاد عملاً خطوط نبرد کنونی را تثبیت کرده و به مسکو اجازه می‌دهد اراضی‌ای را که تصرف کرده است، حفظ کند.

این تغییر موضع چشمگیر رئیس‌جمهور، که تنها ساعاتی پس از دیداری طولانی و به ظاهر دوستانه در کاخ سفید با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در پستی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، عقب‌نشینی آشکاری از مواضع تندتر اخیر او محسوب می‌شود و نشان‌دهنده‌ی تلاش مجدد برای یک راه‌حل دیپلماتیک، حتی به قیمت تمامیت ارضی اوکراین است.

این اقدام، که یک روز پیش از آن با یک تماس تلفنی طولانی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، همراه بود، بر امیدهای کی‌یف برای دریافت موشک‌های قدرتمند و دوربرد "توماهوک" آب سردی ریخته و بار دیگر آینده‌ی سیاست ایالات متحده در قبال این مناقشه را در وضعیتی عمیقاً نامشخص و غیرقابل پیش‌بینی قرار داده است.

ترامپ در پستی در پلتفرم "تروث سوشال" خود، که خبرگزاری آسوشیتدپرس آن را گزارش کرده است، اندکی پس از میزبانی از زلنسکی و تیمش برای بیش از دو ساعت مذاکره، اعلام کرد: "خون کافی ریخته شده است، در حالی که خطوط مالکیت توسط جنگ و شجاعت تعریف می‌شوند." او افزود: "آن‌ها باید در جایی که هستند متوقف شوند. بگذارید هر دو ادعای پیروزی کنند، بگذارید تاریخ تصمیم بگیرد!" ترامپ بعداً، پس از ورود به فلوریدا برای گذراندن آخر هفته، بر این موضع خود تأکید کرد و به خبرنگاران گفت که دو طرف باید "فوراً جنگ را متوقف کنند" و ساده‌ترین راه‌حل، رسمی کردن خطوط مقدم کنونی است.

به گزارش آسوشیتدپرس، او اظهار داشت: "شما باید بر اساس خط نبرد هر کجا که هست عمل کنید – در غیر این صورت بسیار پیچیده است. در خط نبرد متوقف شوید و هر دو طرف باید به خانه‌های خود، نزد خانواده‌هایشان بازگردند، کشتار را متوقف کنند، و همین."

این درخواست برای آتش‌بس در خطوط نبرد کنونی، نشان‌دهنده‌ی تغییر چشمگیر دیگری در موضع همواره متغیر ترامپ در قبال جنگ است.

موضع‌گیری‌های قبلی و مسئله‌ی موشک‌های توماهوک

تنها ماه گذشته، پس از دیداری با زلنسکی در حاشیه‌ی مجمع عمومی سازمان ملل، ترامپ ابراز امیدواری کرده بود که اوکراینی‌ها می‌توانند تمام اراضی از دست رفته‌ی خود را از زمان حمله‌ی فوریه ۲۰۲۲ (بهمن/اسفند ۱۴۰۰) بازپس گیرند؛ این موضعی کاملاً متفاوت با اصرار قبلی او بود که کی‌یف برای پایان دادن به جنگ باید از بخشی از اراضی خود چشم‌پوشی کند. این رویکرد قاطع‌تر در هفته‌های اخیر با تهدیدهای عمومی او مبنی بر ارسال موشک‌های دوربرد "توماهوک" به اوکراین، که اقدامی برای افزایش فشار بر پوتین طراحی شده بود، تقویت شد.

هیئت اوکراینی این هفته با هدف اصلی تأمین همین موشک‌ها وارد واشنگتن شد. زلنسکی ماه‌هاست برای دریافت موشک‌های "توماهوک" لابی کرده است؛ این موشک‌ها با بردی نزدیک به ۱۰۰۰ مایل (حدود ۱۶۰۰ کیلومتر) به نیروهای اوکراینی اجازه می‌دهند تا به عمق خاک روسیه حمله کرده و سایت‌های نظامی کلیدی، تأسیسات انرژی و زیرساخت‌های حیاتی را هدف قرار دهند. او همواره استدلال کرده است که تهدید معتبر چنین حملاتی تنها چیزی است که پوتین را وادار به مذاکرات جدی خواهد کرد. به گزارش آسوشیتدپرس، در آغاز مذاکرات کاخ سفید در روز جمعه، زلنسکی حتی با یک "پیشنهاد" خلاقانه وارد شد و اظهار داشت که اوکراین می‌تواند پهپادهای پیشرفته‌ی خود را در ازای موشک‌های کروز "توماهوک" به ایالات متحده ارائه دهد.

با این حال، لحن رئیس‌جمهور پیش از این تغییر کرده بود. پس از تماس تلفنی طولانی او با پوتین در روز پنجشنبه، که در آن دو رهبر بر برگزاری نشستی جدید در بوداپست در هفته‌های آینده توافق کردند، ترامپ به طور علنی چشم‌انداز دریافت موشک‌ها توسط اوکراین را کم‌اهمیت جلوه داد.

به گزارش آسوشیتدپرس، ترامپ روز جمعه در دفتر بیضی، پیش از ناهار خصوصی خود با زلنسکی، تردید تازه‌ی خود را نشان داد و گفت: "من همچنین وظیفه دارم اطمینان حاصل کنم که کشورمان کاملاً مجهز است، زیرا هرگز نمی‌دانید در جنگ و صلح چه اتفاقی خواهد افتاد." رئیس‌جمهور آمریکا افزود: "صادقانه بگویم، ما ترجیح می‌دهیم آن‌ها به "توماهوک" نیاز نداشته باشند. ما ترجیح می‌دهیم جنگ تمام شود."

به گزارش واشنگتن پست، یوری اوشاکوف، مشاور پوتین، پیشتر اظهار داشته بود که رهبر روسیه در تماس تلفنی خود به ترامپ هشدار داده بود که تأمین موشک‌های "توماهوک" "وضعیت در میدان نبرد را تغییر نخواهد داد، اما آسیب قابل توجهی به روابط بین کشورهای ما وارد خواهد کرد."

واکنش زلنسکی و انتقادات از ترامپ

زلنسکی نیز به نوبه‌ی خود، این شکست ظاهری را با چهره‌ای شجاعانه پذیرفت. به گزارش خبرگزاری فرانسه (AFP)، او در مصاحبه‌ای با برنامه‌ی "میت د پرس" شبکه‌ی NBC پس از دیدار کاخ سفید، خاطرنشان کرد: "خوب است که ترامپ 'نه' نگفت، اما برای امروز هم 'بله' نگفت." با این حال، او بر نیاز فوری به این تسلیحات تأکید کرد و گفت: "ما به "توماهوک" نیاز داریم" زیرا "کار کردن تنها با پهپادهای اوکراینی بسیار دشوار است."

زلنسکی در اظهارات عمومی خود پس از این دیدار، پیشنهاد ترامپ برای آتش‌بس در خطوط کنونی را به عنوان یک نقطه‌ی آغاز احتمالی برای مذاکرات گسترده‌تر پذیرفت، در حالی که با دقت از موضوع حساس واگذاری اراضی طفره رفت. به گزارش آسوشیتدپرس، او پس از مشاهده‌ی پست ترامپ در شبکه‌های اجتماعی که هنوز آن را ندیده بود، در خارج از کاخ سفید به خبرنگاران گفت: "رئیس‌جمهور حق دارد، ما باید در جایی که هستیم متوقف شویم و سپس صحبت کنیم."

او این پیشنهاد را مسیری به سوی "صلحی عادلانه و پایدار" توصیف کرد، اما همچنین روشن ساخت که مانع نهایی صلح نه در کی‌یف، بلکه در مسکو است. به گزارش واشنگتن پست، او گفت: "مسئله پوتین است، زیرا ما این جنگ را آغاز نکردیم. ما صلح می‌خواهیم. پوتین نمی‌خواهد."

تازه‌ترین تلاش دیپلماتیک ترامپ در حالی صورت می‌گیرد که او از موفقیت اخیر خود در میانجی‌گری برای آتش‌بس و توافق آزادی گروگان‌ها در غزه روحیه گرفته است. به گزارش واشنگتن پست، او "مصمم‌تر از همیشه" است تا به وعده‌ی دیرینه‌ی انتخاباتی خود مبنی بر پایان دادن به جنگ در اوکراین عمل کند. او روز پنجشنبه در دفتر بیضی به خبرنگاران گفت: "فکر می‌کردم این کار خیلی سریع انجام می‌شود. چه کسی فکر می‌کرد که من خاورمیانه را قبل از این انجام دهم؟"

با این حال، منتقدان رئیس‌جمهور را متهم کرده‌اند که بارها در چرخه‌ای آشنا و بی‌نتیجه با رهبر روسیه گرفتار شده است. به گزارش نیویورک تایمز، در چندین نوبت در سال جاری، ترامپ تا آستانه‌ی اعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه یا ارائه‌ی کمک‌های نظامی قابل توجه جدید به اوکراین پیش رفته است، اما پس از یک تماس تلفنی با پوتین که چشم‌انداز یک راه‌حل دیپلماتیک را مطرح می‌کند، عقب‌نشینی کرده است. نشست قبلی بین دو رهبر در آلاسکا در ماه اوت (مرداد/شهریور) هیچ نتیجه‌ی ملموسی در پی نداشت و پوتین حمله‌ی خود به اوکراین را بدون وقفه ادامه داد.

وقتی روز جمعه از ترامپ پرسیده شد که آیا نگران است پوتین در حال وقت‌کشی است، او طبق معمول با اعتماد به نفس پاسخ داد. به گزارش آسوشیتدپرس، او گفت: "من تمام عمرم توسط بهترین‌ها بازی خورده‌ام و واقعاً خوب بیرون آمده‌ام. من در این کارها بسیار خوبم. فکر می‌کنم او می‌خواهد به توافق برسد."

دیدار زلنسکی در واشنگتن و راهبرد اوکراین

برای زلنسکی، دیدار در واشنگتن آخرین فصل در رابطه‌ای پرفراز و نشیب و اغلب متلاطم با همتای آمریکایی‌اش بود. به گزارش واشنگتن پست، اولین دیدار آن‌ها در دفتر بیضی در سال جاری منجر به اخراج رهبر اوکراین از کاخ سفید توسط ترامپ شد، در حالی که جی. دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور، او را "ناسپاس" خوانده بود. این بار اما، استقبال گرم‌تر بود؛ ترامپ از زلنسکی به عنوان "رهبری بسیار قوی" استقبال کرد و او را برای یک شب در "بلر هاوس"، اقامتگاه رسمی کاخ سفید برای مهمانان افتخاری، میزبانی کرد.

سفر زلنسکی تنها به کاخ سفید محدود نشد. به گزارش واشنگتن پست، او همچنین با کریس رایت، وزیر انرژی، و شرکت‌های انرژی آمریکایی در مورد گسترش دسترسی ایالات متحده به بازارهای گاز اروپا از طریق ذخیره‌سازی گاز طبیعی مایع آمریکایی در تأسیسات اوکراین، و با شرکت‌های دفاعی ایالات متحده در مورد تهیه‌ی "تسلیحات قدرتمند" دیدار کرد. این تلاش دیپلماتیک و اقتصادی چندجانبه، نشان‌دهنده‌ی یک راهبرد پیچیده از سوی رهبر اوکراین برای تأمین حمایت در جبهه‌های متعدد است، حتی در حالی که موضع رئیس‌جمهور در مورد کمک‌های نظامی غیرقابل پیش‌بینی باقی مانده است.

آینده‌ی نامشخص مناقشه

در حالی که زلنسکی واشنگتن را بدون دستاورد در درخواست اصلی خود برای موشک‌های "توماهوک" ترک می‌کند، آینده‌ی این مناقشه بار دیگر در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. درخواست ترامپ برای آتش‌بس در خطوط نبرد کنونی، پیشنهادی است که در مسکو به عنوان یک پیروزی مهم و در بسیاری از پایتخت‌های اروپایی به عنوان یک امتیازدهی عمیقاً نگران‌کننده تلقی خواهد شد.

در حالی که جهان در انتظار نشست آتی ترامپ و پوتین در بوداپست است، مردم اوکراین در این تردید به سر می‌برند که آیا "صلح عادلانه و پایدار" که به شدت به دنبال آن هستند، نزدیک‌تر شده است، یا اینکه بار دیگر در گرداب‌های غیرقابل پیش‌بینی دیپلماسی قدرت‌های بزرگ گرفتار شده‌اند که هنوز نتوانسته آن‌ها را از جنگ طولانی و بی‌رحمانه‌ی خود رها سازد.