پیشمرگههای زن: از نبرد با داعش تا صندوق رأی برای تضمین حقوق کوردستان
پیشمرگههای زن، کهنهسربازان جنگ با داعش، از روند سریع و کارآمد رأیگیری ویژه تمجید کرده و از تمامی زنان خواستند برای تضمین حقوق کوردستان رأی دهند
در صحنهای تأثیرگذار که بازتابدهندهی تحول مبارزهی کوردهاست، زنان پیشمرگه که زمانی دوشادوش رفقای مرد خود در خطوط مقدم نبرد با خلافت وحشی داعش ایستاده بودند، روز یکشنبه بار دیگر در صفوف آرام و منظم حوزههای رأیگیری، برای نبردی جدید در راه آیندهی کوردستان، آرای خود را به صندوق انداختند.
پیام آنها روشن و یکپارچه بود: روند رأیگیری به طرز چشمگیری سریع و کارآمد بود، پیشرفتی آشکار نسبت به انتخابات گذشته، و مشارکت آنها امتداد مستقیم خدمتشان، ابزاری برای تضمین حقوقی بود که برای دفاع از آنها سخت جنگیده بودند. حضور آنها این اقدام مدنی را به نمادی قدرتمند از تابآوری، پیشرفت و روحیهی پایدار نیرویی تبدیل کرد که توانایی خود را هم در جنگ و هم در صلح به اثبات رسانده است.
در حالی که رأیگیری ویژه برای ششمین انتخابات پارلمانی عراق در سراسر کشور در جریان بود، آذر فاروق، خبرنگار کوردستان۲۴، با زنان پیشمرگهای که تازه حق دموکراتیک خود را اعمال کرده بودند، گفتگو کرد. بازخورد فوری و مشتاقانهی آنها در مورد بهبود چشمگیر خود فرآیند رأیگیری بود.
یکی از زنان پیشمرگه توضیح داد: «روند رأیگیری، الحمدلله، امسال خیلی سریع پیش رفت. مثل سال گذشته نبود؛ سال گذشته تأخیرهایی وجود داشت، اما امسال بهتر بود. ما مستقیماً وارد شدیم، بلافاصله رأی دادیم و بیرون آمدیم.» وقتی از او پرسیده شد چقدر طول کشید، پاسخ داد: «خیلی کم، فقط چند دقیقه.»
زن پیشمرگهی دیگری این احساس را تکرار کرد و از کارآمدی ابراز شگفتی نمود. او گفت: «خب، روند بسیار بسیار سریعی بود. ماشاءالله، من در حدود دو دقیقه رأی خود را به صندوق انداختم و بیرون آمدم. در سالهای گذشته، زمان زیادی طول میکشید، اما امروز، ماشاءالله، خیلی خیلی سریع بود. هیچ تأخیری وجود نداشت.»
این تجربهی روندی روان و سریع، در تضاد آشکار با انتخابات گذشته است که در آنها مشکلات فنی و تأخیرهای طولانی رایج و پرهزینه بودند. همانطور که سیهاد بارزانی، فرماندهی ارشد پیشمرگه، پیشتر در همان روز اشاره کرد، مشکلات فنی در انتخابات گذشته منجر به از دست رفتن تخمیناً «۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار رأی» شد. بنابراین، اجرای بیعیب و نقص امسال، تنها مسئلهی راحتی نبود، بلکه عاملی حیاتی در تضمین یکپارچگی و تأثیر هر رأی به صندوق ریختهشده به شمار میرفت.
فراتر از موفقیت فنی، زنان پیشمرگه هدف سیاسی روشنی را برای مشارکت خود بیان کردند. آنها از همقطاران زن خود خواستند تا در این وظیفهی ملی به آنها بپیوندند. رأیدهندهی اول گفت: «من میخواهم زنان دیگر نیز به حوزههای رأیگیری بیایند و رأی خود را به صندوق بیندازند.» جنگندهی دوم در مورد اهمیت موضوع صریحتر بود: «خب، انشاءالله همه به پای صندوقهای رأی میآیند و آرای خود را میدهند تا حزب پیروز شود و ما حقوق خود را به دست آوریم.»
این عبارت ساده و در عین حال قدرتمند – «ما حقوق خود را به دست آوریم» – مضمون اصلی آن روز را در بر میگرفت، پیامی که توسط عالیترین سطوح فرماندهی پیشمرگه نیز تکرار و تقویت شد.
نقش تاریخی زنان پیشمرگه
مشارکت این زنان ریشهای عمیق در تاریخ معاصر شجاعت نظامی دارد. همانطور که خبرنگار کوردستان۲۴ اشاره کرد: «همانطور که زنان دوشادوش مردان در جنگها علیه داعش جنگیدند، به همین ترتیب در فرآیند رأیگیری نیز مشارکت میکنند.»
این تنها یک عبارت کلیشهای نیست، بلکه واقعیتی مستند است. همانطور که ایبیسی نیوز در اوج جنگ در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) گزارش داد، اعضای زن واحد زراوانی پیشمرگه به دلیل شجاعتشان مشهور بودند و به عنوان یک سلاح روانی قدرتمند علیه شبهنظامیان افراطی محسوب میشدند. این گزارش خاطرنشان کرد که جنگجویان داعش معتقد بودند کشته شدن به دست یک زن «تحقیرآمیز» است، و یک سروان زن اعلام کرد: «داعش از ما میترسد!»
این زنان که آموزشهای فشردهای را از نیروهای ائتلاف ایتالیایی دریافت کرده بودند، به عنوان پرسنل امنیتی خدمت میکردند و همچنین مستقیماً به خطوط مقدم نزدیک موصل اعزام میشدند، با انگیزهی میهنپرستی شدید و برای بسیاری، از دست دادن شخصی دوستان و خانواده در برابر دشمن وحشی.
انتقال آنها از سنگرهای شنگال به حوزههای رأیگیری اربیل، تجسم پیامی است که توسط چندین فرمانده بیان شده: اینکه دفاع از کوردستان وارد مرحلهی جدید و دموکراتیکی شده است. این احساس به طرز قدرتمندی توسط منصور بارزانی، فرماندهی نیروهای گولان و سپاه یکم، بیان شد که در بیانیهای به کوردستان۲۴، فراخوانی هیجانانگیز برای اقدام صادر کرد. او اعلام کرد: «من از مردم کوردستان میخواهم که در ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) پیشمرگه باشند»، و از همهی شهروندان خواست تا در روز انتخابات عمومی، روحیهی محافظهکارانه و میهنپرستانهی پیشمرگه را در پیش بگیرند. او تأکید کرد که هدف، تقویت یک بلوک کوردی قوی در بغداد است «تا حقوق اقلیم کوردستان را که در قانون اساسی ذکر شده و نقض شدهاند، بازپس گیرد.»
چشمانداز آینده: افزایش مشارکت زنان در نیروهای پیشمرگه
در حالی که از قهرمانی زنان پیشمرگهی منفرد تجلیل میشود، ادغام کامل و رسمی آنها در دستگاه امنیتی همچنان در حال پیشرفت است، که یک هدف اصلاحی کلیدی برای دولت اقلیم کوردستان محسوب میشود.
بر اساس گزارشی در مارس ۲۰۲۵ (اسفند ۱۴۰۳) در «کوردستان کرونیکل»، وزارت امور پیشمرگه هدف مشخصی برای افزایش مشارکت زنان از سطح کنونی ۱٪ به ۶٪ دارد. سرهنگ هلندی والتر فن بیجلوت، مشاور نظامی "گروه مشاورهی چند ملیتی" (MNAG) که از اصلاحات پیشمرگه حمایت میکند، به این نشریه گفت که این «مقدار عظیمی» خواهد بود و اگر این هدف محقق شود، او «بسیار خوشحال و تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.»
او بر پتانسیلهای دستنخورده تأکید کرد و اظهار داشت: «من متقاعد شدهام که ۵۰٪ از کل هوش و دانش در اقلیم کوردستان در اختیار زنان است.»
مسیر دستیابی به این هدف، که بخشی از ۲۸ پروژهی اصلاحی تحت حمایت (گروه مشورتی چند ملیتی)MNAG است، با چالشهایی از جمله ورود نامنظم پرسنل از واحدهای وابسته به احزاب و محدودیتهای بودجهای مواجه است. با این حال، شرکای بینالمللی فعالانه از ایجاد یک هنگ اختصاصی زنان برای فراهم آوردن چارچوبی ساختاریافته برای زنانی که مایل به خدمت هستند، حمایت میکنند.
همانطور که فن بیجلوت اشاره کرد، تاریخ اقلیم کوردستان، از جمله واحدهای رزمی تماماً زنانه مانند «گردان خورشید» در طول جنگ با داعش، ثابت میکند که زنان بیش از حد توانمند هستند. او گفت: «پس به من نگویید که زنان نباید در یک واحد رزمی باشند.»
در این روز ویژهی انتخابات، زنان پیشمرگه بار دیگر تعهد خود را ثابت کردند. وقتی از یکی از رأیدهندگان پرسیده شد که آیا به نامزد زن رأی داده یا مرد، او پاسخی داد که بر تمرکز بر اهداف سیاسی جمعی به جای هویت فردی تأکید داشت. او گفت: «به خدا قسم، نامزد واقعاً مهم نیست. مهم فهرست ۲۷۵ است. نامزد مهم نیست، اما نامزد من یک مرد بود.»
اظهارات او، که موفقیت فهرست سیاسی را که به باور او بهترین دفاع را از حقوق کوردستان میکرد، در اولویت قرار میداد، بر تفکر راهبردیای تأکید داشت که مدتهاست مشخصهی پیشمرگه بوده است. آنها که با تفنگ از میهن خود دفاع کردهاند، اکنون با آرای خود از آن دفاع میکنند و راه را در نبردی جدید و حیاتی برای آینده هموار میسازند.
