شتاب‌گیری عملیات احداث سد راهبردی «باوه‌نور» در گرمیان
احداث سومین نیروگاه بزرگ برق‌آبی اقلیم با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیارد دیناری؛ خیز بلند دولت اقلیم کوردستان برای تضمین امنیت آبی و توسعه‌ی کشاورزی
دولت اقلیم کوردستان در راستای اجرای راهبرد کلان خود برای دستیابی به خودکفایی در حوزه انرژی و تضمین امنیت غذایی، عملیات اجرایی یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های زیربنایی تاریخ منطقه گرمیان را با شتابی کم‌سابقه به پیش می‌برد.
پروژه سد «باوه‌نور» که بر روی رودخانه سیروان در حال احداث است، به عنوان نمادی از اراده کابینه نهم برای عبور از بحران‌های اقلیمی و تنوع‌بخشی به منابع اقتصادی شناخته می‌شود.
جزئیات فنی و پیشرفت پروژه
بر اساس گزارش‌های رسمی، عملیات عمرانی این ابرپروژه با بودجه‌ای بالغ بر ۲۵۰ میلیارد دینار، هم‌اکنون در حدفاصل مناطق «دربندیخان» و «کلار» با استقرار ماشین‌آلات سنگین در جریان است. این سد که توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت‌های «زوزک»، شرکت رومانیایی «هیدروکنستراکشن» (Hidroconstrucția) و شرکت پیمانکاری «هابیکا» در حال ساخت است، تحت نظارت مستقیم و دقیق وزارت کشاورزی و منابع آب و اداره کل سدها و مخازن آب اقلیم کوردستان قرار دارد تا انطباق آن با استانداردهای بین‌المللی تضمین شود.
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، سد باوه‌نور پس از تکمیل، به سومین سد بزرگ تولیدکننده انرژی برق در سراسر اقلیم کوردستان تبدیل خواهد شد. این سازه راهبردی با ظرفیت ذخیره‌سازی ۳۰ میلیون مترمکعب آب، نه تنها نقشی کلیدی در شبکه ملی برق ایفا می‌کند، بلکه معادلات کشاورزی در اداره مستقل گرمیان را نیز به کلی دگرگون خواهد کرد.
احیای اراضی کشاورزی و توسعه‌ی اقتصاد بومی
وزارت کشاورزی و منابع آب دولت اقلیم کوردستان در بیانیه‌ای اعلام کرده است که هدف از احداث این سد فراتر از تولید انرژی است. مدیریت هوشمند منابع آب در این پروژه، امکان آبیاری دشت‌های وسیعی را فراهم می‌کند که پیش از این به دلیل بارش‌های نامنظم یا کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، در معرض خشکسالی قرار داشتند. پیش‌بینی می‌شود با بهره‌برداری از این سد، هزاران هکتار از اراضی دیم به مزارع حاصلخیز آبی تبدیل شده و بستر مناسبی برای توسعه شیلات و پرورش ماهی فراهم گردد که این امر به معنای ایجاد یک اکوسیستم اقتصادی جدید برای ساکنان منطقه خواهد بود.
راهبرد «کوردستان قوی‌تر» و تلاش برای سدسازی
شتاب‌گیری ساخت سد باوه‌نور یک رویداد مجزا نیست، بلکه بخشی از پازل بزرگ‌تر راهبرد کابینه نهم دولت اقلیم کوردستان تحت شعار «کوردستان قوی‌تر» است. در این دکترین مدیریتی، مهار آب‌های سطحی و مقابله با تغییرات اقلیمی در اولویت قرار گرفته است.
دکتر کاروان صباح هورامی، مدیرکل منابع آب اقلیم کوردستان، با تأکید بر تمرکز دولت بر زیرساخت‌های حیاتی اظهار داشت که تأثیر پروژه‌های عظیمی همچون باوه‌نور، «گوماسپان» و «دوین» در سال‌های آینده و با افزایش تاب‌آوری منطقه در برابر خشکسالی، بیش از پیش نمایان خواهد شد. طبق آمارهای اداره رسانه و اطلاعات، ظرفیت ذخیره‌سازی آب در اقلیم کوردستان اکنون به رقم چشمگیر ۱۰ میلیارد مترمکعب رسیده است که حاصل احداث ۸ سد بزرگ و ۱۲۰ آب‌بندان (Pond) در دوره فعالیت کابینه کنونی است.
هم‌افزایی پروژه‌ها؛ از گرمیان تا سلیمانیه
همزمان با پیشرفت کار در گرمیان، تحولات مشابهی در استان سلیمانیه نیز در حال رقم خوردن است که نشان‌دهنده رویکرد متوازن دولت در توسعه زیرساخت‌هاست. نمونه بارز این رویکرد، ازسرگیری و بازطراحی پروژه سد «چق‌چق ۲» است. رحمان خانی، مدیرکل سدهای اقلیم کوردستان، در این باره تصریح کرد که با بازنگری در طراحی مهندسی، ارتفاع این سد ۱۰ متر افزایش یافته و ظرفیت ذخیره‌سازی آن از ۳ میلیون به ۹ میلیون مترمکعب (سه برابر طرح اولیه) ارتقا یافته است.
این هم‌افزایی میان پروژه‌ها به گونه‌ای طراحی شده که در حالی که سد باوه‌نور بر تولید برق و کشاورزی کلان متمرکز است، سدهای چق‌چق ۱ و ۲ در سلیمانیه با مجموع ظرفیت ۱۱ میلیون مترمکعب، وظیفه تأمین آب شرب پایدار برای شهروندان و حفظ محیط‌زیست منطقه، از جمله احیای جریان آب «قلیاسان» را بر عهده دارند.
چشم‌انداز آینده
تکمیل زنجیره سدهای راهبردی شامل باوه‌نور، گوماسپان (با ظرفیت ۹۷ میلیون مترمکعب) و دوین (با ظرفیت ۱۰۰ میلیون مترمکعب)، در کنار پروژه‌های محلی‌تری نظیر سد «خنس» در دهوک و سد «دیدوانه» در دربندیخان، اقلیم کوردستان را در موقعیتی ممتاز برای مدیریت منابع آبی قرار می‌دهد. این اقدامات نه تنها وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد، بلکه با تقویت گردشگری و کشاورزی، پایه‌های اقتصادی کوردستان را مستحکم‌تر از همیشه خواهد کرد.
