صابئین مندایی جشن کیهان را برگزار می‌کنند
صابئین مندایی جشن کیهان را در پنج‌روز برگزار می‌کنند
پیروان آیین صابئین مندایی، یکی از قدیمی‌ترین ادیان توحیدی جهان، هر ساله جشن کیهان یا «دهوار پروانایا» (که در زبان عامیانه به «پنجه» معروف است) را برگزار می‌کنند.
این مراسم که یکی از مهم‌ترین مناسک دینی آنهاست، به مدت پنج‌روز در پایان سال مندایی (پنج‌روز آخر ماه شمبلتا) برگزار می‌شود و فرصتی برای پاک‌سازی روح و جسم از طریق غسل تعمید در آب جاری، به‌ویژه رودخانه‌ها، فراهم می‌کند. برای صابئین مندایی، آب نه‌تنها نماد زندگی و حیات است، بلکه واسطه‌ای مقدس برای ارتباط با عالم نور و خداوند محسوب می‌شود. آنها معتقدند که آب به فرمان «هیی ربی قدمایی» (خداوند بزرگ متعال) از عالم نور برای حیات زمین فرستاده شده است.
پنج‌روز سفید و اهمیت آن
این پنج‌روز که به «روزهای سفید» یا «پنجه» معروف‌اند، از پاک‌ترین ایام سال مندایی به شمار می‌روند. صابئین معتقدند که در این روزها، خلقت فرشتگان مقرب الهی به امر خداوند انجام شده و به همین دلیل، این دوره زمانی از تقدس ویژه‌ای برخوردار است. در باور مندایی، این پنج‌روز به‌گونه‌ای به هم پیوسته‌اند که روز و شب در آنها از یکدیگر تفکیک‌ناپذیر می‌شوند و به همین دلیل، زمانی برای تمرکز کامل بر عبادت و نزدیکی به خداوند است. این روزها همچنین فرصتی برای برگزاری مراسم ویژه برای درگذشتگانی است که به دلایل مختلف نتوانسته‌اند مطابق آیین مندایی دفن شوند.
مراسم و آیین‌های جشن کیهان
جشن کیهان چندین مراسم دینی را در بر می‌گیرد که همگی با هدف طلب بخشش گناهان، تجدید پیمان با خداوند و تقویت اتحاد و همبستگی میان جامعه مندایی انجام می‌شود. در طول این پنج‌روز، پیروان این آیین با پوشیدن لباس سنتی «رسته» (لباسی سفید از جنس پنبه که نماد پاکی است)، به رودخانه‌ها می‌روند و غسل تعمید یا «مصوته» را انجام می‌دهند. این مراسم با «رشامه» (وضوی مندایی) آغاز می‌شود که طی آن دست‌ها و صورت با آب جاری تطهیر می‌شوند. سپس، دعا و نیایش‌هایی از کتاب مقدس «گنزا ربا» (گنج عظیم) و دیگر متون دینی مانند «انیانی» (نمازها و نیایش‌ها) خوانده می‌شود.
علاوه بر غسل و نماز، روزه‌گرفتن و دادن صدقه (خیرات) نیز از ارکان اصلی این جشن است. روزه در این ایام معمولاً به‌صورت «روزه سنگین» (امبطل سنگین) انجام می‌شود که شامل پرهیز از برخی غذاها و فعالیت‌های خاص است. این اعمال نه‌تنها به پاک‌سازی معنوی کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده تعهد منداییان به محرماتی چون دروغ، دزدی و دیگر گناهان است که در دین آنها به‌شدت نهی شده‌اند.