از جمله بزرگترین دستاوردهای قیام ایلول توافق برای خودمختاری در ۱۱ مارس ۱۹۷۰ بود

اربیل (کوردستان٢٤)- امروز ۶۴ سال از قیام کبیر ایلول/ سپتامبر می‌گذرد. قیام کبیر ایلول که در ۱۱ سپتامبر ۱۹۶۱ آغاز شد، به رهبری ملا مصطفی بارزانی به عنوان پاسخی مستقیم به تغییر استبدادی عبدالکریم قاسم، رئیس جمهور عراق، پس از انقلاب ۱۹۵۸ که سلطنت را سرنگون کرده بود، سر بر آورد.

در ابتدا، بارزانی به دنبال همکاری با عبدالکریم قاسم بود و حمایت خود را از جمهوری جدید ابراز کرد، اما تلاش‌های مکرر او برای متقاعد کردن رئیس جمهور عراق - از جمله در آخرین دیدارشان در اوایل ۱۹۶۱ - با رد درخواست او مواجه شد. در عوض، دولت عبدالکریم قاسم سیاست سرکوب را در پیش گرفت، فعالان کورد را هدف قرار داد، روزنامه خبات، روزنامه رسمی پارت دموکرات کوردستان را تعطیل کرد و دفتر مرکزی حزب در بغداد را تعطیل کرد.

تا سپتامبر ۱۹۶۱، عبدالکریم قاسم یک عملیات نظامی گسترده علیه کوردستان آغاز کرد و هواپیماهای جنگی را به همراه واحدهای نظامی برای حمله به شهرها و روستاهای کوردستان، به ویژه منطقه بارزان - مرکز قیام - روانه کرد.

قیام به مدت ۱۴ سال ادامه یافت تا اینکه در سال ۱۹۷۵ با توافق الجزایر متوقف شد، توافقی که بین عراق و ایران منعقد شد و بر اساس آن بخشی از خاک عراق در امتداد شط العرب در ازای توقف حمایت تهران از جنبش آزادی‌بخش کورد، معامله می‌شد. این توافق که به عنوان یک خیانت بزرگ تلقی می‌شد، پایان قیام سپتامبر را در پی داشت.

با این حال میراث آن پابرجا ماند. پیشمرگ‌های کورد با آغاز انقلاب گُلان در ۲۶ مه ۱۹۷۶، مبارزات خود را از سر گرفتند و روند مقاومت مردم کورد ادامه یافت.

از جمله بزرگترین دستاوردهای قیام سپتامبر، توافق برای خودمختاری در ۱۱ مارس ۱۹۷۰ بود که در آن دولت عراق رسما حقوق مردم کورد را به رسمیت شناخت و برای اولین بار به کوردستان خودمختاری داد.

با وجود تعلیق اجباری آن در سال ۱۹۷۵، قیام سپتامبر همچنان لحظه‌ای تعیین‌کننده در تاریخ مردم کورد است. این قیام به عنوان جنبشی که پایه‌های سیاسی و نظامی آرمان مردم کورد را بنا نهاد و نسل‌های بعدی را برای دستیابی به آزادی و عزت الهام بخشید، گرامی داشته می‌شود.

پرزیدنت مسعود بارزانی، در شصت و چهارمین سالگرد قیام، مجددا تاکید کرد که فداکاری‌های شهدای قیام برای همیشه رهنمون ملت کورد خواهد بود.

ب.ن