چارچوب هماهنگی عراق در آستانه‌ی فروپاشی
تحولات اخیر و اختلافات در مواضع برخی از گروه‌های شیعه در عراق، چارچوب هماهنگی را در آستانه‌ی فروپاشی قرار داده است
اکنون توجهات به وقایعی معطوف شده است که پشت پرده در درون چارچوب هماهنگی رخ می‌دهد؛ این چارچوب شیعی که دولت محمد شیاع سودانی در اکتبر ۲۰۲۲ (مهر و آبان ۱۴۰۱) را تشکیل داد، اکنون به دلیل تغییراتی که در ماه‌های اخیر در مواضع برخی از جریان‌های شیعه ایجاد شده، در آستانه‌ی فروپاشی قرار گرفته است.
منابع نزدیک به چارچوب هماهنگی اشاره کرده‌اند که این چارچوب در حال کوچک شدن و تجربه‌ی تغییرات بزرگی است، به طوری که به یک شورای کوچک تبدیل خواهد شد. این شورا را چند تن از رهبران رده‌ی اول چارچوب سابق تشکیل می‌دهند که تصمیمات آن‌ها بر عراق و آینده‌ی آن تأثیرگذار خواهد بود و همچنین بر شیوه‌ی حکمرانی و تشکیل کابینه‌های قبلی و فعلی دولت، بدون رجوع به رهبران رده‌ی دوم چارچوب، اثرگذار است.
انتخابات آتی و اختلافات درونی
منابع اشاره می‌کنند که انتخابات آتی عراق، که قرار است در نوامبر (آبان و آذر) برگزار شود، به بزرگ‌ترین عامل فروپاشی چارچوب هماهنگی تبدیل شده است. این فروپاشی بر همه‌ی جریان‌های سیاسی شیعه تأثیر گذاشته، در حالی که هر جریانی قدرت خود را در درون چارچوب به نمایش گذاشته، بدون آنکه نشان دهد این قدرت متعلق به چارچوب است. به ویژه جریان‌های «دولت قانون»، «عصائب اهل الحق»، «سازمان بدر» و «ائتلاف آبادانی و سازندگی» عواملی برای بروز تنش‌ها و اختلافات بوده‌اند، به طوری که تقسیم‌بندی مواضع تأثیر زیادی بر تمایل محمد شیاع سودانی برای تصدی مجدد پست نخست‌وزیری عراق در انتخابات آینده گذاشته است.
منابع نزدیک به چارچوب هماهنگی فاش کرده‌اند که این چارچوب به سه گروه تقسیم شده است، به ویژه در مورد انتخاب مجدد سودانی برای دوره‌ای جدید. «دولت قانون» به رهبری نوری مالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق، تأکید دارد که دولت عراق باید تغییر کند و منظور او برکناری محمد شیاع سودانی و عدم حمایت از انتخاب مجدد او به عنوان نخست‌وزیر عراق است.
ائتلاف «دولت قانون» پیش از این نیز موضع خود را مبنی بر مخالفت با سیاست‌ها و اقدامات سودانی آشکار کرده بود، اما مواضع و اظهارات خود را به صحن مجلس نرسانده و به طور رسمی نیز اعلام نکرده‌اند. گفته می‌شود این سکوت به منظور جلوگیری از فروپاشی «چارچوب هماهنگی» بوده است. نوری مالکی پیشتر اعلام کرده بود که نخست‌وزیر از طریق به دست آوردن اکثریت کرسی‌های پارلمان به این پست دست پیدا نمی‌کند و با ایجاد پل‌ها نیز این رؤیا محقق نخواهد شد.
حامیان و مخالفان سودانی
از سوی دیگر، منابع فاش کرده‌اند که هادی عامری، رئیس «سازمان بدر» و فالح فیاض، رئیس «سازمان حشد الشعبی»، از قوی‌ترین حامیان محمد شیاع سودانی برای تصدی مجدد پست نخست‌وزیری عراق هستند. در همین حال، قیس الخزعلی، دبیر کل جنبش «عصائب اهل الحق» و حیدر العبادی، نخست‌وزیر پیشین، در وضعیتی قرار گرفته‌اند که نمی‌توانند تصمیمات قاطعی بگیرند.
منابع همچنین اشاره می‌کنند که تغییرات منطقه‌ای و اقلیمی، به ویژه پس از حملات اسرائیل به ایران و جنگ ۱۲ روزه میان آن‌ها، و همچنین فشار آمریکا و کشورهای دیگر بر ایران، بر روابط میان جریان‌های شیعه‌ی عراق نیز تأثیر گذاشته است.
برخی گزارش‌های مطبوعاتی اشاره می‌کنند که تلاشی در درون چارچوب هماهنگی برای تهیه‌ی پیش‌نویس یا توافقی شفاهی میان جریان‌ها وجود دارد تا پست نخست‌وزیری تنها یک بار به یک فرد داده شود و او نتواند دوباره این پست را تصاحب کند. این پیشنهاد با هدف از بین بردن رؤیای سودانی برای نخست‌وزیری مجدد عراق مطرح شده است.
اما برخی منابع دیگر نیز اشاره می‌کنند که احتمال دارد چارچوب هماهنگی دوباره متحد شود، به شرطی که در انتخابات به پیروزی دست پیدا کنند. اما در آن صورت، قدرت به دست جریانی خواهد افتاد که بیشترین کرسی‌های پارلمانی را به دست آورد.
کاهش نفوذ گروه‌های مسلح
منابع اشاره می‌کنند که از آنجایی که ایران اکنون در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی مشغول مسائل داخلی خود است، اما این امر تأثیر مستقیمی بر چارچوب هماهنگی گذاشته و باعث کاهش قدرت گروه‌های مسلح شده است، به ویژه در تصمیمات مهمی که در درون چارچوب گرفته می‌شود و طی چند سال گذشته تأثیر بزرگی بر سیاست عراق و آینده‌ی کشور داشته است.
مشخص شده است که در ماه‌های اخیر، قدرت گروه‌های مسلح در عراق به شدت کاهش یافته است، به ویژه پس از آنکه مشخص شد نمی‌توانند بر مجلس فشار بیاورند. گواه این امر، عدم موفقیت آن‌ها در تصویب قانون حشد الشعبی در مجلس بود، بلکه نتوانستند حمایت نزدیک‌ترین متحدان خود را در مجلس در این زمینه به دست آورند. بنابراین، همه‌ی آن‌ها تحت تأثیر تصمیم آمریکا علیه خود قرار گرفتند. آزادی «الیزابت تسورکوف» اسرائیلی نیز عقب‌نشینی دیگری برای این گروه‌ها بود، به ویژه «کتائب حزب‌الله» که متهم به ربودن او بودند.
منابع فاش کرده‌اند که روابط گروه‌های مسلح در چند هفته و ماه گذشته با محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر عراق، به بدترین و پایین‌ترین سطح خود رسیده است، به ویژه «کتائب حزب‌الله» که از همه‌ی جریان‌ها و گروه‌های دیگر متمایز است، خود را از سودانی دور کرده است.
