پس از فعال‌سازی مکانیسم ماشه؛ اتحادیه‌ی اروپا و آمریکا از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران حمایت کردند
سه کشور اروپایی عضو برجام بر لزوم بازگرداندن سریع محدودیت‌های سازمان ملل تاکید کردند
سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان در بیانیه‌ای پس از اجرایی شدن مکانیسم ماشه (مکانیزم بازگشت تحریم‌ها)، اعلام کردند که بر «بازگرداندن سریع محدودیت‌های اعمال‌شده توسط قطعنامه‌های سازمان ملل متحد تمرکز دارند.»
همزمان، وزیر خارجه‌ی آمریکا در بیانیه‌ی جداگانه‌ای گفت که «دیپلماسی همچنان یک گزینه» برای ایران است.
بیانیه‌ی کشورهای اروپایی و نگرانی‌ها درباره‌ی غنی‌سازی اورانیوم
سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان)، در بیانیه‌ی خود تأکید کردند که هدف اولیه در مذاکرات با ایران در سال‌های ۲۰۱۳ (۱۳۹۲) و ۲۰۱۵ (۱۳۹۴)، جلوگیری از «دستیابی، توسعه یا تولید سلاح هسته‌ای» توسط تهران بوده است. آن‌ها اعلام کردند که «با توجه به نقض‌های مکرر این تعهدات از سوی ایران»، مکانیسم ماشه را مجدداً فعال کرده‌اند.
وزرای خارجه‌ی بریتانیا، فرانسه و آلمان گفتند که از بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل بر اساس روند مکانیسم ماشه استقبال می‌کنند و «از ایران و تمامی کشورها می‌خواهیم که به‌طور کامل به این قطعنامه‌ها پایبند باشند.»
در بخشی از این بیانیه آمده است: «این قطعنامه‌ها جدید نیستند، بلکه مجموعه‌ای از تحریم‌ها و تدابیر محدودکننده هستند که پیش‌تر توسط شورای امنیت به دلیل فعالیت‌های مرتبط با اشاعه‌ی هسته‌ای ایران اعمال شده بودند. این تدابیر در چارچوب برجام و در زمانی که ایران متعهد به صلح‌آمیز بودن برنامه‌ی هسته‌ای خود شده بود، لغو شدند. با توجه به نقض‌های مکرر این تعهدات از سوی ایران، سه کشور اروپایی ناگزیر به فعال‌سازی مکانیسم ماشه شدند که در نتیجه‌ی آن، این قطعنامه‌ها مجدداً لازم‌الاجرا شدند.»
این بیانیه با ارائه‌ی تاریخچه‌ای از تعهدات ایران، به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۴ سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۳ شهریور ۱۴۰۴) اشاره کرد که میزان اورانیوم غنی‌شده‌ی ایران ۴۸ برابر حد مجاز در توافق برجام است.
سه کشور اروپایی عضو برجام تأکید کردند که «در حال حاضر، این ذخایر کاملاً خارج از نظارت آژانس قرار دارند و شامل "مقدار قابل توجه" اورانیوم با غنای بالا می‌شوند.» این کشورها افزودند که «ایران هیچ توجیه‌ی غیرنظامی معتبری برای این ذخایر ندارد» و «هیچ کشور فاقد برنامه‌ی تسلیحات هسته‌ای، اورانیوم را در این سطح و مقیاس غنی‌سازی نمی‌کند.»
فرانسه، آلمان و بریتانیا عنوان کردند که همواره تلاش کرده‌اند تا جلوی اعمال مکانیسم ماشه را بگیرند و «ایران را به پایبندی بازگردانند و به راه‌حل دیپلماتیک پایدار و جامع دست یابند.» این سه کشور گفتند که در ژوئیه‌ی ۲۰۲۵ (تیر/مرداد ۱۴۰۴) از ایران خواسته‌اند «بدون پیش‌شرط» با آمریکا مذاکره کند و در ازای آن، پیشنهاد تمدید مکانیسم ماشه را داده بودند، «اما ایران به‌طور جدی با آن تعامل نکرد.»
در پایان، سه کشور اروپایی اعلام کردند «اعمال تحریم‌های سازمان ملل پایان دیپلماسی نیست» و «ما از ایران می‌خواهیم از هرگونه اقدام تنش‌زا خودداری کرده و به تعهدات قانونی خود در زمینه‌ی پادمان‌ها بازگردد.»
بیانیه‌ی وزارت خارجه‌ی آمریکا: دیپلماسی همچنان گزینه است
وزارت خارجه‌ی آمریکا نیز در بیانیه‌ای با اشاره به اجرا شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران، گفت: «دیپلماسی همچنان یک گزینه است» و «توافق، بهترین نتیجه‌ی ممکن برای مردم ایران و جهان خواهد داشت.»
در این بیانیه، دلیل اجرای مجدد تحریم‌ها را «عدم پایبندی قابل توجه و مستمر ایران به تعهدات هسته‌ای» عنوان کرده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه‌ی آمریکا، در این بیانیه گفت: «مفاد قطعنامه‌های بازگردانده‌شده، به تهدیدات ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای، موشکی، تسلیحات متعارف و اقدامات بی‌ثبات‌کننده‌ی ایران می‌پردازد.» وی تصمیم شورای امنیت برای بازگرداندن این تحریم‌ها را حاوی این پیام دانست که «جامعه‌ی جهانی در برابر تهدیدات و اقدامات ناقص سکوت نخواهد کرد، و تهران باید پاسخگو باشد.»
وزارت خارجه‌ی آمریکا، راه‌حل خروج تهران از این وضعیت را «مذاکرات مستقیم، صادقانه و بدون تأخیر» دانسته و هشدار داد که در صورت عدم توافق، کشورهای جهان با اجرای تحریم‌ها «رهبران ایران را تحت فشار قرار دهند که تصمیمی درست برای کشور خود و امنیت جهانی اتخاذ کنند.»
پاسخ ایران؛ نامه‌ی وزیر خارجه به سازمان ملل
در واکنش به این اقدامات، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی ایران، نامه‌ای خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال کرد و اقدام سه کشور اروپایی و آمریکا در بازگرداندن قطعنامه‌های لغو‌شده‌ی شورای امنیت علیه تهران را «غیرقانونی» خواند.
عراقچی در این نامه تأکید کرد که هرگونه اقدام که خلاف یا در تعارض با قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) باشد، نمی‌تواند تعهدات حقوقی برای کشورهای عضو سازمان ملل متحد ایجاد کند و تحرکات سه کشور اروپایی و آمریکا برای احیای تحریم‌های خاتمه‌یافته را «بی‌اعتبار» دانست.
عباس عراقچی در این مکاتبه، موضع ایران را به شرح زیر یادآوری کرد:
- معیوب بودن سازوکار ماشه: اعلان سه کشور اروپایی برای آغاز فرآیند سازوکار موسوم به پس‌گشت از لحاظ حقوقی و رویه‌ای «معیوب» بوده و لذا «کان‌لم‌یکن» (فاقد اعتبار) است. وی این اقدام را سوءاستفاده‌ی آشکار از یک روند خواند، در حالی که خود این کشورها از ایفای تعهدات خود سر باز زده‌اند.
- منسوخ شدن قطعنامه‌ها: اقدام برای احیای قطعنامه‌های خاتمه‌یافته نه‌تنها از لحاظ حقوقی بی‌اساس است، بلکه از منظر سیاسی و اخلاقی نیز توجیه‌ناپذیر است. اقدامات نظامی غیرقانونی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه تأسیسات هسته‌ای ایران، اوضاع را دگرگون ساخته و قطعنامه‌های خاتمه‌یافته را منسوخ و بی‌ارتباط با واقعیات موجود نموده است.
- فقدان اجماع: شکست پیش‌نویس قطعنامه‌ی ارائه‌شده توسط رئیس شورای امنیت در تاریخ ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور ۱۴۰۴)، و رأی‌گیری ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۵ (۴ مهر ۱۴۰۴) نشان داد که شورا دچار تفرقه بوده و فاقد اجماع در خصوص بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران است.
- پایان دائمی محدودیت‌ها: عراقچی تصریح کرد که کلیه‌ی محدودیت‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ذیل قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ (۲۶ مهر ۱۴۰۴) به‌طور دائم پایان خواهند یافت و جمهوری اسلامی ایران هیچ تلاشی برای تمدید، احیا یا اجرای آن‌ها پس از این تاریخ را به رسمیت نخواهد شناخت.
هشدار به دبیرخانه: وزیر خارجه‌ی ایران از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، خواست تا اطمینان حاصل کند که برخی دولت‌های غربی نتوانند با سوءاستفاده از دبیرخانه در جهت وارد کردن فشار سیاسی علیه ایران اقدام کنند و اعتبار و بی‌طرفی سازمان ملل تضعیف نشود.
عراقچی در پایان تأکید کرد که ایران همواره آمادگی خود را برای دیپلماسی با هدف دستیابی به راه‌حل منصفانه نشان داده است، اما مسیر تقابل انتخابی توسط سه کشور اروپایی و آمریکا، اشتباهی است که تاریخ نادرستی آن را ثابت خواهد کرد.
