مادهی ١٤٠ نه محدودیت زمانی دارد و نه شرط دیگری به آن ضمیمه شده است
در بخش سوم و پایانی گفتگوی صمیمانهی نخستوزیر اقلیم کوردستان با جوانان، پس از بررسی چالشهای اقتصادی و سیاسی، محور بحث به سمت اصلاحات در بخش خصوصی، حمایت از هنرمندان و موضع دولت در قبال آیندهی مناطق کوردستانی خارج از ادارهی اقلیم معطوف شد. مسرور بارزانی در این بخش پایانی، بر لزوم ایجاد تضمینهای شغلی مانند بازنشستگی در بخش خصوصی تأکید کرد و در پایان با قاطعیت از حقوق تاریخی و قانونی مردم کوردستان در این مناطق دفاع نمود.
مجری: بسیاری از جوانان از بخش خصوصی گله دارند. شرکتهای بخش خصوصی میگویند بیش از ۸ ساعت از ما کار میکشند، مرخصی و تعطیلات نداریم و حقوقمان کم است. با اینکه قانون کار و امور اجتماعی وجود دارد، اما شرکتها آن را اجرا نمیکنند. شما برای این موضوع چه میکنید؟ علاوه بر این، مشکل بزرگ دیگر، قانون بازنشستگی است که باید در بخش خصوصی هم وجود داشته باشد تا مردم برای تضمین آیندهشان تنها چشم به استخدام دولتی نداشته باشند.
مسرور بارزانی: این کاملاً درست است. ما هنوز به مرحلهی نهایی حل این مشکل نرسیدهایم اما بخش بزرگی از راه را طی کردهایم. حداقل دستمزد برای کارمند بخش خصوصی باید طبق قانون تعیین شود. هیچ کارفرمایی نمیتواند به دلخواه خود حقوق تعیین کند. بخش مهمی از اینکه دولت بتواند توزیع حقوق را کنترل کند، از طریق پروژهی «حساب من» و دیجیتالی شدن ممکن میشود. چون آن زمان همه چیز شفاف و در دسترس دولت خواهد بود. طبق قانون مشخص است که هرکس چقدر حقوق دارد، چند ساعت باید کار کند، چقدر مرخصی دارد. همه اینها باید با قانون تنظیم شود. ما هنوز این موضوع را تمام نکردهایم. اما امیدوارم یکی از کارهای مهمی که باقی مانده و خدا یاری کند انجام دهیم، همین باشد.
و موضوع بازنشستگی؛ چون جناب شما اشاره کردید، کاملاً درست است. یک پزشک یا مهندس میتواند در یک شرکت خصوصی پنج برابر بخش دولتی درآمد داشته باشد، اما به بخش دولتی میرود چون ضمانت و بازنشستگی دارد. اگر بخش خصوصی بتواند بازنشستگی این فرد را تضمین کند، آن وقت افراد زیادی به بخش خصوصی روی میآورند و من میخواهم این کار را انجام دهم. میخواهم به بخش خصوصی کمک کنم و این قانون حتماً تصویب خواهد شد انشاءالله تا بازنشستگی در بخش خصوصی تضمین شود و آن زمان بخش خصوصی به انتخاب اول جوانان تبدیل شود.
دختر نوجوانی به نام ستیر سورانی: سلام برادر بزرگوار، از این همه پروژههایی که روزانه انجام میدهید خسته نباشید. نام من ستێر سۆرانی است. میخواستم بپرسم چه توصیهای برای من دارید تا در آینده به فردی موفق تبدیل شوم؟
مسرور بارزانی: بسیار بسیار سپاسگزارم ستیر عزیز. من نمیتوانم الان بگویم که فرد موفقی هستم، اما خودباوری، راز موفقیت است. مادامی که به خودت باور داشته باشی، موفق خواهی شد انشاءالله.
مجری: اگر میکروفون را به دیگر حضار بدهیم...
جوانی هنرمند: عصر بخیر. به عنوان یکی از جوانان هنرمند که با همکاری بنیاد کوردستان در این نمایشگاه هنری شرکت کردهام، باید بگویم یکی از مشکلاتی که ما هنرمندان، به ویژه نقاشان، با آن روبرو هستیم این است که آثارمان به فروش نمیرسد یا باید در کنار هنر، شغل دیگری داشته باشیم تا بتوانیم زندگی خود را تامین کنیم. این در حالی است که کارهای ما گاهی دیده نمیشوند. همانطور که دیدم در این کابینه، دولت از پروژههای کوچک جوانان حمایت زیادی کرده است. میخواستم بپرسم در کابینهی آینده چه برنامهای برای این موضوع دارید؟
مسرور بارزانی: بسیار سپاسگزارم بابت پرسشت. ما میخواهیم به همهی جوانان و صاحبان هر حرفهای کمک کنیم تا بتوانند محصولات خود را به بازار عرضه کنند و از آن به عنوان منبع درآمد زندگی استفاده کنند و اگر نیاز به حمایت داشته باشند، دولت به آنها کمک کند. میتوان گالریهای بیشتری برای آثار هنری ایجاد کرد، نمایشگاههای بیشتری برگزار کرد و من از مردم کوردستان، به ویژه کسانی که توانمند و ثروتمند هستند، میخواهم که محصولات داخلی را بخرند. و من هم قول دادم که از هر یک از شما یک اثر هنری بخرم. انشاءالله.
حمایت از هنرمندان و تبادل تجربیات
بانوی هنرمند (اوین): عصر بخیر. نام من آوینا است. مدتی پیش از طریق بنیاد کوردستان این فرصت برایم فراهم شد که یکی از تابلوهایم را به وزیر دولت امارات تقدیم کنم و بسیار از این بابت خوشحال شدم که توانستم هنرم را در سطح بینالمللی به نمایش بگذارم. در اقلیم کوردستان هنرمندان بااستعداد و توانای بسیاری داریم. پرسش من این است که برنامهی دولت اقلیم کوردستان برای اینکه این هنرمندان بتوانند بیشتر در کنفرانسهای بینالمللی شرکت کنند چیست؟ بسیار سپاسگزارم.
مسرور بارزانی: اگر شما خودتان بتوانید در این کنفرانسها، چه در داخل و چه در خارج، شرکت کنید، هم خودتان میتوانید از آن بهره ببرید و هم میتوانید هنر خودتان را به عنوان یک شخص و به عنوان هنر کوردی معرفی کنید. این کار بسیار خوبی است. از نظر ما، چه چیزی لازم است تا ما برایتان یاریرسان باشیم؟ راه را برایتان هموار کنیم، برایتان تسهیلات فراهم کنیم؟ اگر پیشنهاد مشخصی دارید، من بسیار خوشحال میشوم که بشنوم.
بانوی هنرمند (همان پرسشگر): این بیشتر به عنوان یک پیشنهاد است. هنرمندان، چه آنهایی که در دانشکده و موسسات هنرهای زیبا تحصیل کردهاند و چه آنهایی که خودآموخته هستند و به صورت مداوم کار کردهاند، در هر دو حالت بسیار مهم است که تبادل تجربیات هنری و تجربهزیسته میان نسلهای مختلف وجود داشته باشد. برای مثال، ما چند وقت پیش به عنوان هنرمندان جوان از طریق بنیاد کوردستان، یک کارگاه آموزشی پنجروزه با استاد جیلەمو داشتیم که واقعاً از تجربیات ایشان سود بسیاری بردیم که به راستی رنگ و بوی هنر کوردی در تابلوهایشان نمایان است. درخواست ما این است که از این نوع فرصتها بیشتر حمایت شود تا تبادل تجربه صورت گیرد.
مسرور بارزانی: حتماً.
مادهی ۱۴۰ قانون اساسی و مناطق کوردستانی
مجری: جناب نخستوزیر، ما به پایان گفتگو نزدیک میشویم، یک پرسش پایانی را مطرح میکنیم و بعد آن را به اتمام میرسانیم چون میدانم وقت شما هم محدود است. پرسش آخر من دربارهی مناطق جدا شده (داڕبڕێنراو) است. چند نفر از حاضران که اهل آن مناطق بودند، این پرسش را داشتند که آیا دغدغهی آن مناطق را دارید؟ مادهی ۱۴۰ چه زمانی اجرا میشود؟ آیا امیدی به اجرای آن هست؟
مسرور بارزانی: میدانید، مادهی ۱۴۰ بخشی از قانون اساسی عراق است و این یک موضوع توافقی بوده است. ما بر سر مسائل بسیاری به توافق رسیدیم در مقابل اینکه برخی از شروط ما نیز اجرا شود که یکی از آنها مادهی ۱۴۰ بود. این ماده نه محدودیت زمانی دارد و نه شرط دیگری به آن ضمیمه شده است. باید اجرا شود. مسئله به این بازمیگردد که ما تا چه حد میتوانیم با آن حاکمیتی که در بغداد حکمرانی میکند به تفاهم برسیم. متاسفانه همانطور که اشاره کردم، تا به امروز تفکر مرکزگرایی بر حاکمیت فدرال غالب است. هنوز به فدرالیسم باور ندارند. هنوز کسانی هستند که معتقدند فدرالیسم عراق را تجزیه میکند. نمیدانند فدرالیسم چیست. رابطهی میان دولت فدرال و دولت اقلیم باید چگونه باشد.
تعیین مرزها... این مناطق که ما میگوییم جدا شدهاند، شما خودتان نامش را گذاشتید «مناطق مورد مناقشه». اینها قبلاً کوردستان بودند و در زمانهای مختلف تلاش برای تغییر دموگرافی آنها صورت گرفته است. اخیراً هم من در کارزار انتخاباتی صحبتی کردم؛ برخی نگران میشوند که ما میگوییم کرکوک قلب کوردستان است، یا شنگال کوردستان است، یا مخمور و خانقین کوردستان هستند. چطور برای آنها عادی است که کوردستان بخشی از عراق باشد، اما برایشان عادی نیست که شهر کرکوک بخشی از کوردستان باشد؟ این ذهنیت باید تغییر کند. شیوهی تفکر در سطح حاکمیت فدرال باید متحول شود. نکتهی مهم این است که صاحب آن خاک، صاحب آن سرزمین، نباید از آن دست بکشد. ما خود را صاحب آن خاک میدانیم، آگاهیم و از آن دست نخواهیم کشید.
مجری: بسیار سپاسگزارم جناب نخستوزیر برای این گفتگو. شما چراغ امیدی را روشن کردید.
مسرور بارزانی: باعث افتخارم بود، به هر حال.
مجری: دلشادمان کردید. بسیار سپاسگزارم. از وقتی که گذاشتید متشکریم.
مسرور بارزانی: دست شما درد نکند، سلامت باشید. بسیار بسیار سپاسگزارم.
