رأیگیری ویژهی مخصوص نیروهای نظامی، انتظامی، امنیتی و آوارگان داخلی اقلیم کوردستان و سراسر عراق ادامه دارد
همزمان با آغاز رأیگیری زودهنگام برای نیروهای امنیتی و آوارگان داخلی عراق، تحریمهای آمریکا علیه گروههای همسو با ایران، فشارها بر بغداد را پیش از انتخابات ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) افزایش داده است
نیروهای امنیتی و جمعیت آوارگان داخلی عراق، روز یکشنبه (۱۴ آبان ۱۴۰۲)، برای شرکت در رأیگیری زودهنگام، پیش از انتخابات پارلمانی حساس این کشور که قرار است در تاریخ ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان ۱۴۰۲) برگزار شود، به پای صندوقهای رأی رفتند.
بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی عراق، حوزههای رأیگیری از ساعت ۰۴:۰۰ به وقت گرینویچ (۰۷:۳۰ به وقت محلی) برای اعضای نیروهای مسلح – شامل حدود ۱.۳ میلیون نفر از بیش از ۲۱ میلیون واجد شرایط رأیدهی عراق – گشایش یافت. این افراد رأی خود را زودتر به صندوق میاندازند، زیرا قرار است در روز انتخابات عمومی برای انجام وظایف امنیتی مستقر شوند.
همچنین، بیش از ۲۶,۵۰۰ نفر از آوارگان داخلی عراق در این فرآیند رأیگیری زودهنگام شرکت کردند. این گروه جمعیتی کلیدی همچنان با پیامدهای طولانیمدت سالها درگیری و بیثباتی دست و پنجه نرم میکنند.
انتخاباتی با اهمیت تاریخی
انتخابات پیشرو، ششمین رأیگیری پارلمانی عراق از زمان عملیات آزادی عراق به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۳ (۱۳۸۲) است که به سرنگونی رژیم صدام حسین منجر شد و نظم سیاسی جدیدی را با تسلط احزاب شیعه به ارمغان آورد.
بیش از ۷,۷۴۰ نامزد، که تقریباً یکسوم آنها زن هستند، برای کسب کرسی در مجلس نمایندگان ۳۲۹ عضوی این کشور رقابت میکنند.
روند روان و بدون مشکل
جمانه غلایی، سخنگوی کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق (IHEC)، در ساعات اولیه صبح یکشنبه (۱۴ آبان ۱۴۰۲) به خبرنگار کوردستان۲۴ در بغداد، سیف علی، گفت که روند رأیگیری زودهنگام در تمامی استانهای عراق و اقلیم کوردستان به آرامی و طبق برنامه آغاز شده است.
غلایی تأیید کرد که "هیچ نقص فنی" در هیچ یک از دستگاههای رأیگیری الکترونیکی ثبت نشده و کل فرآیند در سراسر کشور با موفقیت آغاز شده است.
یکی دیگر از مقامات کمیسیون نیز در بیانیهای به کوردستان۲۴ تأیید کرد که تمامی حوزههای رأیگیری به موقع باز شدهاند، دستگاههای رأیگیری الکترونیکی بدون نقص کار میکنند و از مشارکت منظم نیروهای امنیتی عراق تمجید کرد. این اظهارات تصویری از آغاز سازمانیافته و امن این فرآیند دموکراتیک را ترسیم میکند.
حسن هادی، عضو تیم رسانهای کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق، جزئیات بیشتری ارائه داد و خاطرنشان کرد که "از ساعت ۷:۰۰ صبح، بیش از ۸۰۰ حوزه رأیگیری برای استقبال از بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار رأیدهندهی ویژه باز شده است." او تأکید کرد که فرآیند رأیگیری "بسیار خوب و بدون هیچ مشکلی در حال انجام است و تمامی مراکز و حوزهها در زمانهای تعیینشدهی خود باز شدند."
هادی موفقیت لجستیک را نه تنها مرهون برنامهریزی کمیسیون، بلکه "همکاری خود رأیدهندگان" دانست و از نیروهای امنیتی برای "سازماندهی اعضای خود برای شرکت در فرآیند رأیگیری" قدردانی کرد.
سیستم تأیید هویت پیشرفته
غلایی همچنین به سؤالاتی دربارهی استفادهی سنتی از جوهر پاکنشدنی برای تأیید هویت رأیدهندگان پاسخ داد و توضیح داد که به دلیل راهاندازی سراسری کارتهای رأیگیری بیومتریک، این روش دیگر ضروری نیست.
او اظهار داشت: "استفاده از جوهر صرفاً نمادین شده و دیگر ضروری نیست." وی به سیستم تأیید سهمرحلهای اشاره کرد که اثر انگشت زندهی هر رأیدهنده را به کارت بیومتریک و دستگاه رأیگیری متصل میکند و شفافیت را تضمین کرده و از تقلب جلوگیری میکند. او افزود که این سیستم پیشرفته، گامی بزرگ برای یکپارچگی انتخابات است و تأیید هویت کامل و بلادرنگ را پیش از هر رأیگیری ارائه میدهد.
مشارکت پیشمرگهها در اقلیم کوردستان
گزارشهای میدانی از اقلیم کوردستان نیز همین تصویر نظم و کارایی را تأیید کرد. دیدهوان خورشید، سخنگوی فرماندهی نیروهای زرهوانی، به کوردستان۲۴ گفت که پیشمرگهها "به شکلی منظم و بر اساس برنامهای دقیق از سنگرهای خود رأی میدهند" و این صحنه را "نشانهای از تعهد کامل نیروها به فرآیند دموکراتیک" توصیف کرد.
نگرانیها دربارهی مشارکت و ساختار انتخاباتی
تحلیلگران این مرحلهی اولیهی رأیگیری را نشانهای امیدوارکننده برای انتخابات گستردهتر میدانند و خاطرنشان میکنند که توانایی عراق در مدیریت یک رأیگیری ویژهی امن و شفاف میتواند پیش از انتخابات سراسری روز سهشنبه (۱۶ آبان ۱۴۰۲)، تا حدی اعتماد عمومی را بازگرداند.
رقابت امسال تحت چارچوب انتخاباتی قدیمیتری برگزار میشود که در سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) توسط پارلمان احیا شد. رهبران و اعضای احزاب سیاسی کوچکتر میگویند که این چارچوب به نفع بلوکهای سیاسی بزرگتر و به ضرر جنبشهای کوچکتر و مستقل است.
در انتخابات سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰)، حدود ۷۰ نامزد مستقل با حمایت اعتراضات جوانان برای اصلاحات، کرسیهایی را به دست آوردند. در مقابل، امسال تنها ۷۵ نامزد مستقل در حال رقابت هستند – نشانهای از کاهش پویایی مردمی در میان خستگی و سرخوردگی سیاسی مداوم.
ناظران هشدار میدهند که مشارکت رأیدهندگان ممکن است حتی از رکورد پایین ۴۱ درصدی ثبتشده در سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) نیز کمتر شود، که بازتابکنندهی بدبینی گسترده نسبت به نخبگان سیاسی ریشهدار عراق، فساد پایدار و بیفایدهبودن اصلاحات است.
موقتدا صدر، روحانی بانفوذ شیعه که جنبش او در سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) بیشترین سهم کرسیها را به دست آورد و سپس از پارلمان کنارهگیری کرد، خواستار تحریم این انتخابات شده و آن را "انتخاباتی معیوب" خوانده است.
آرایش سیاسی و نقش قدرتهای منطقهای
از زمان سقوط صدام حسین، اکثریت شیعهی عراق همچنان بازیگر اصلی قدرت در سیاست ملی باقی مانده است. طبق معمول، انتظار میرود شخصیتهای کلیدی شیعه، مانند نوری مالکی، نخستوزیر پیشین، عمار حکیم، روحانی شیعه، و چندین رهبر شبهنظامیان مورد حمایت ایران، نقشهای برجستهای در شکلدهی دولت بعدی ایفا کنند.
محمد شیاع سودانی، نخستوزیر کنونی – که مورد حمایت جناحهای همسو با ایران است – به دنبال دورهی دوم نخستوزیری است و انتظار میرود یک بلوک پارلمانی قابل توجه را به دست آورد.
بر اساس عرف سیاسی، پست نخستوزیری به یک مسلمان شیعه اختصاص دارد، در حالی که یک مسلمان سنی رئیس پارلمان و یک کورد، ریاستجمهوری عمدتاً تشریفاتی را بر عهده دارد.
تشکیل نهایی دولت بعدی عراق به مذاکرات ائتلافی پس از انتخابات بستگی دارد، با بلوکهای رقیب که برای فرماندهی بزرگترین ائتلاف در پارلمان رقابت میکنند.
تحریمهای آمریکا و تأثیر آن بر دولت آینده
در یک چرخش ژئوپلیتیکی چشمگیر، تنها چند روز پیش از انتخابات عراق، فؤاد حسین، وزیر امور خارجهی این کشور، روز شنبه (۱۳ آبان ۱۴۰۲) فاش کرد که ایالات متحده رسماً شش گروه مسلح عراقی را در "لیست ممنوعه" قرار داده و عملاً آنها را از هرگونه نقش در دولت آیندهی این کشور محروم کرده است.
حسین در مصاحبهای تلویزیونی با الحدث، این اقدام را "یک تغییر قاطع" در سیاست واشنگتن در قبال بغداد توصیف کرد که قویترین تلاش آمریکا برای محدود کردن نفوذ سیاسی شبهنظامیان مورد حمایت ایران است که متهم به تضعیف حاکمیت عراق و بیثبات کردن امنیت منطقهای هستند.
حسین تأیید کرد: "آمریکا نام شش گروه مسلح عراقی را در لیست 'ممنوعه' قرار داده است که نمیتوانند در دولت آیندهی عراق شرکت کنند."
او افزود که هدف تصمیم آمریکا "اطمینان از توانایی عراق برای برقراری روابط دیپلماتیک موفق با جامعهی بینالمللی و انجام تعاملات عادی با تمامی کشورها" است.
این اعلامیه بر نارضایتی فزایندهی واشنگتن از ریشهدار شدن جناحهای همسو با ایران در نهادهای سیاسی و امنیتی عراق تأکید میکند – پویاییای که مدتهاست روابط آمریکا و عراق را پیچیده کرده است. همچنین، این تحریمها عدم اطمینان جدیدی را به چشمانداز پس از انتخابات تزریق میکند، زیرا چندین گروه تحریمشده همچنان دارای نمایندگی پارلمانی و نفوذ قابل توجهی در ائتلاف گستردهتر شیعه هستند.
با سرنوشت سیاسی عراق که بار دیگر توسط تعامل میان کشمکشهای قدرت داخلی و فشارهای خارجی شکل میگیرد، رأیگیری زودهنگام روز یکشنبه (۱۴ آبان ۱۴۰۲) هم انعطافپذیری و هم شکنندگی دموکراسی عراق را برجسته کرد – دموکراسیای که صندوق رأی در آن به همان اندازه که به دنبال آرام کردن خیابانها است، خود نیز میدان نبرد باقی میماند.
