هشدار سازمان ملل درباره‌‌ت افغانستان: ۹۰ درصد خانوارها برای بقا به قرض و فروش دارایی روی آورده‌اند
برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل متحد در گزارشی تازه اعلام کرد که ۹۰ درصد خانوارهای افغانستانی برای تأمین نیازهای روزمره ناچار به کاهش وعده‌های غذایی، فروش دارایی‌ها یا قرض گرفتن شده‌اند
گزارش برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل متحد که امروز چهارشنبه، ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان ۱۴۰۴)، با عنوان «از بازگشت تا بازسازی برای بازگشت‌کنندگان افغانستانی و جوامع میزبان» منتشر شده، حاصل نظرسنجی از نزدیک به ۴۹ هزار خانوار، از جمله بیش از ۱,۵۰۰ خانواده‌ی بازگشت‌کننده به افغانستان است.
منظور از بازگشت‌کنندگان عمدتاً افرادی هستند که تحت فشار مستقیم یا غیرمستقیم در ایران و پاکستان مجبور به ترک این کشورها و بازگشت به افغانستان شده‌اند.
افزایش موج بازگشت مهاجران
افغانستان یکی از بزرگترین موج‌های بازگشت مهاجران را در سال‌های اخیر تجربه می‌کند. به نوشته‌ی سازمان ملل، بیش از ۲.۳ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ به این کشور بازگشته‌اند که بسیاری از آن‌ها بدون پس‌انداز، مدرک یا مسکن هستند. ورود آن‌ها فشار زیادی را بر جوامع میزبان وارد کرده است. یافته‌های گزارش برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل نشان می‌دهد بیشتر بازگشت‌کنندگان در ولایت‌های فقیر شرق و شمال افغانستان مستقر می‌شوند، مناطقی که با کمبود شغل، مسکن، آب و خدمات اساسی روبه‌رو هستند و توان جذب جمعیت تازه‌وارد را ندارند.
بر اساس این گزارش، از هر ۱۰ خانوار افغانستانی، ۹ خانوار به راهبردهای منفی برای مقابله با بحران، از جمله کاهش وعده‌های غذایی، فروش دارایی‌ها و گرفتن قرض، متوسل شده‌اند. بدهی در میان همه‌ی گروه‌های جمعیتی گسترده است؛ ۸۸ درصد در میان خانواده‌های بازگشت‌کننده به کشور و ۸۱ درصد در میان جوامع میزبان.
دسترسی به خدمات بهداشتی، آب آشامیدنی سالم و آموزش، به‌ویژه در مناطق روستایی و برای زنان و دختران، به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. زمین‌لرزه‌های اخیر در ولایت‌های ننگرهار، کنر و سمنگان، همراه با سیلاب‌ها و خشکسالی‌های امسال، آسیب گسترده‌ای به خانه‌ها و زیرساخت‌ها وارد کرده و آسیب‌پذیری را در میان بازگشت‌کنندگان و جوامع میزبان افزایش داده است. خانواده‌هایی که زنان سرپرست آن‌ها هستند، از جمله آسیب‌دیده‌ترین گروه‌ها معرفی شده‌اند.
محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان عامل تشدید بحران
این گزارش همچنین بر نیاز مبرم به لغو همه‌ی ممنوعیت‌ها علیه زنان، از جمله بازگرداندن توانایی زنان برای کار کردن و رفت‌وآمد در خارج از خانه تأکید می‌کند. کنی ویگناراجا، معاون دبیرکل سازمان ملل و مدیر منطقه‌ای برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه، با اشاره به فشار زیاد بر جوامع بازگشت‌کننده و میزبان در افغانستان، می‌گوید: «در برخی ولایات، از هر چهار خانواده یکی توسط زنان اداره می‌شود؛ وقتی زنان از کار منع می‌شوند، خانواده‌ها، جوامع و کشور متضرر می‌شوند.» او با ابراز نگرانی نسبت به «محدودیت‌های اعمال‌شده بر کارکنان زن شاغل در عملیات بشردوستانه»، تصریح کرد که «حذف زنان از تیم‌های خط مقدم به معنای قطع خدمات حیاتی برای کسانی است که بیشترین نیاز را به آن‌ها دارند، از جمله بازگشت‌کنندگان و قربانیان بلایای طبیعی.»
به‌رغم این چالش‌ها، این گزارش تأکید می‌کند که سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در مناطق بازگشت می‌تواند تفاوت ایجاد کند. برنامه‌ی توسعه‌ی سازمان ملل و شرکای آن در شرق، شمال و مرکز افغانستان برنامه‌های «بازسازی مبتنی بر منطقه» را اجرا می‌کنند که دسترسی به انرژی، خدمات بهداشتی، آب و فرصت‌های شغلی را برای بازگشت‌کنندگان و جوامع میزبان بهبود می‌بخشد.
