اربیل، کانون رایزنیهای سرنوشتساز
همزمان با تشدید اختلافات داخلی در میان احزاب شیعه بر سر انتخاب نخستوزیر آیندهی عراق، نگاهها بار دیگر به سوی اربیل و نقش کلیدی پرزیدنت بارزانی دوخته شده است؛ جایی که به گفتهی ناظران، گره کور تشکیل دولت در آنجا گشوده خواهد شد
در حالی که فضای سیاسی بغداد پس از انتخابات اخیر پارلمانی در هالهای از ابهام فرو رفته است، گزارشها حاکی از آن است که مرکز ثقل مذاکرات برای تشکیل کابینهی جدید عراق به سمت اقلیم کوردستان تغییر جهت داده است. منابع مطلع به «کوردستان ۲۴» خبر دادهاند که معرفی نوری مالکی، رهبر ائتلاف دولت قانون، به عنوان نامزد نخستوزیری، شکافی عمیق را در میان اعضای «چوارچێوەی هەماهەنگی» (چارچوب هماهنگی شیعیان) ایجاد کرده است.
بر اساس اطلاعات دریافتی، احزاب شیعه فهرستی شامل ۱۲ نامزد را برای تصدی پست نخستوزیری روی میز دارند. این تکثر نامزدها که نشاندهندهی بحرانی تازه در بیت شیعی است، نگرانیها را بابت طولانی شدن فرآیند تشکیل دولت و تکرار بنبستهای سیاسی گذشته افزایش داده است. در این میان، رقابت اصلی میان دو چهرهی شاخص، یعنی «محمد شیاع سودانی»، نخستوزیر فعلی که ائتلافش کرسیهای قابلتوجهی کسب کرده، و «نوری مالکی» که سودای بازگشت به قدرت را دارد، به اوج خود رسیده است.
چشمانداز اربیل در معادلهی قدرت بغداد
محمود عگیلی، دبیرکل حزب امت، در تحلیلی پیرامون وضعیت موجود به خبرنگار ما گفت: «اگرچه نامهای متعددی برای ریاست دولت مطرح شدهاند، اما شانس آقای سودانی همچنان از سایر رقبا بیشتر است. او توانسته مقبولیت سیاسی لازم را کسب کند و گامهای مثبتی در جهت کاهش تنشها بردارد.»
عگیلی با اشاره به روابط بغداد و اربیل افزود: «سودانی با درک واقعیتهای سیاسی و احترام به اصل مشارکت، موفق شد بخشی از چالشهای مالی میان دولت فدرال و دولت اقلیم کوردستان را حلوفصل کند؛ موضوعی که برای تداوم ثبات حیاتی است.»
دیپلماسی راهبردی پرزیدنت بارزانی
از سوی دیگر، رهبران سیاسی عراق به خوبی میدانند که بدون جلب نظر و توافق با رهبری سیاسی کوردستان، تشکیل هرگونه دولتی در بغداد شکننده خواهد بود. محمود حیانی، از رهبران برجستهی ائتلاف فتح، با تأیید این موضوع تصریح کرد: «از این پس، ترافیک دیپلماتیک و رایزنیهای سیاسی به سمت اقلیم کوردستان سرازیر خواهد شد. همانطور که نوری مالکی پیشتر برای رایزنی به دیدار پرزیدنت بارزانی رفت، سایر جریانها نیز میدانند که کلید حل بنبستها در اربیل است.»
حیانی افزود: «گفتگوها در کوردستان همواره سازنده و راهگشا بوده است. خواستهی دولت اقلیم کوردستان روشن است: اجرای کامل قانون اساسی، حل ریشهای مناقشات مالی و تعیین تکلیف مناطق کوردستانی خارج از ادارهی اقلیم طبق ماده ۱۴۰. دولتهای پیشین نتوانستند این بحرانها را به طور کامل مدیریت کنند و اکنون انتظار میرود کابینهی جدید، پایانی بر این چالشها باشد.»
هشدار بینالمللی و پیشینه موضوع
در بحبوحهی این کشمکشهای داخلی، منابع دیپلماتیک از ارسال پیامهای صریح واشنگتن به رهبران شیعه خبر میدهند. ایالات متحده نسبت به هرگونه دخالت خارجی در روند تشکیل دولت هشدار داده و خواهان تسریع در روند دموکراتیک انتقال قدرت است.
لازم به ذکر است که در انتخابات اخیر (نوامبر ۲۰۲۵)، ائتلاف «بازسازی و توسعه» به رهبری سودانی با کسب ۴۶ کرسی پیشتاز شد، اما ائتلاف دولت قانون به رهبری مالکی با ۲۹ کرسی و سایر گروههای چارچوب هماهنگی، مانع از یکدست شدن قدرت شدهاند و همین امر لزوم توافق با کوردها و اهل سنت را بیش از پیش برجسته کرده است.
