جوانان بیکار عراقی با وعده گرفتن پول و گذرنامه به جنگ روسیه و اوکراین کشیده می‌شوند
اربیل (کوردستان٢٤) – در لابلای صفحات شبکه اجتماعی تیک تاک، داستان جوانان بیکار عراقی روایت می‌شود که برای جنگ در روسیه وسوسه می‌شوند.
وقتی محمد عماد ۲۴ ساله در آخرین ویدیوی تیک تاک خود ظاهر شد، در حالی که با لباس نظامی لبخند می‌زد و دود از پشت سرش در جایی که شبیه میدان جنگ اوکراین بود، بلند می‌شد، سخنش به سادگی این بود:«برای من دعا کنید.» در کنار او، یک پرچم روسیه قرار داشت. این در ماه مه بود. از آن زمان سکوت برقرار شد.
ماه‌ها بعد، زینب جبار، مادر محمد، هنوز عکس او را در خانه ساده‌شان در مصیّب، جنوب بغداد، در دست دارد.
زینب در حالی که اشک از چشمانش سرازیر بود، گفت: «او رفت و هرگز برنگشت. ما عراقی‌ها جنگ‌های زیادی دیده‌ایم. دیگر بس است. ما چه ربطی به روسیه و اوکراین داریم؟»
داستان پسر زینب نشان دهنده یک پدیده رو به رشد و نگران کننده است؛ جوانان عراقی - سرخورده، بیکار و ناامید - با وعده گرفتن پول، گذرنامه و ترسیم آینده مطلوب به خطوط مقدم جنگ روسیه در اوکراین کشیده می‌شوند.
محمد که در بحبوحه خونریزی‌های فرقه‌ای عراق به دنیا آمد، در کشوری بزرگ شد که به بی‌ثباتی اشتهار دارد. او مانند بسیاری از هم‌نسل‌هایش، شاهد جنگ‌های پی در پی بود - از عملیات آزادی عراق به رهبری ایالات متحده گرفته تا ظهور و سقوط وحشیانه گروه دولت اسلامی – داعش.
امروزه، با بیکاری یک سوم جوانان عراقی و فساد فراگیر، وعده درآمد ۲۸۰۰ دلار در ماه - بیش از چهار برابر حقوق یک سرباز عراقی - می‌تواند بسیار تحریک کننده باشد.
اینفلوئنسرها و استخدام‌کنندگان در تیک‌تاک و تلگرام این جذابیت را تقویت می‌کنند و «فرصت‌ها» را برای پیوستن به صفوف روسیه، با پاداش تا ۲۰۰۰۰ دلار و گذرنامه تضمینی روسی، تبلیغ می‌کنند.
تحقیقات خبرگزاری فرانسه نشان داد که استخدام‌کنندگان نه تنها ویدیوهای پر زرق و برق از سربازان یونیفرم‌پوش منتشر می‌کنند، بلکه راهنماهای زبانی نیز ارائه می‌دهند - عباراتی مانند «ماموریت انجام شد» و «حمله انتحاری پهپاد» را به زبان روسی آموزش می‌دهند - تا نیروهای خود را برای نبرد آماده کنند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، در سال‌های اولیه جنگ سوریه، مسکو آشکارا جنگجویان خاورمیانه‌ای را برای حمایت از رژیم بشار اسد استخدام می‌کرد. اکنون، کانال‌های رسانه‌های اجتماعی به زمینه جدید استخدام تبدیل شده‌اند، این بار برای اوکراین.
کانال‌های تلگرام مملو از کاربرانی است که به عراقی‌ها «دعوتنامه ویزا» و کمک در سفر ارائه می‌دهند و اغلب چیزی بیش از یک کپی گذرنامه و شماره تلفن درخواست نمی‌کنند. استخدام‌کنندگان، که بسیاری از آنها خود جنگجویان عراقی هستند، قول می‌دهند همه چیز را از بلیط هواپیما گرفته تا ثبت‌نام، ترتیب دهند.
اما در پشت شعارهای میهن‌پرستانه و تصاویر رفاقت، خانواده‌های داوطلبان با سکوت - یا بدتر از آن، با اعلامیه‌های مرگ - مواجه می‌شوند.
فاتن، خواهر محمد، ساعت‌ها در تیک‌تاک و تلگرام به دنبال نشانه‌ای از برادرش می‌گردد. او هر شایعه‌ای را شنیده است، اینکه او آنفولانزا گرفته، زخمی شده، و در نزدیکی باخموت توسط یک پهپاد اوکراینی کشته شده است.
بالاخره این خبر ناگوار از عباس حمدالله، یک جنگجوی عراقی که در فضای مجازی با نام عباس المنصر شناخته می‌شود، منتشر شد که مسیر محمد را به روسیه هدایت کرده بود. منصر در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه توضیح داد که چگونه محمد در حالی که دیگران پناه گرفته بودند، در مقابل شلیک یک پهپاد ایستاد و گفت:«او کشته شد.»
فاتن گفت:«اگر او مرده باشد، ما جسدش را می‌خواهیم. شرم‌آور است که مردان جوان در روسیه می‌میرند.»
منصر خود در سال ۲۰۲۴ پس از ناکامی در یافتن کار در عراق به ارتش روسیه پیوست. او اکنون ادعا می‌کند که ماهانه حدود ۲۵۰۰ دلار درآمد دارد - به گفته خودش، برای حمایت از خانواده‌اش کافی است. او گفت:«در عراق آینده‌ای وجود ندارد... اینجا روسیه یا اوکراین معنی ندارد، اولویت من خانواده‌ام است.»
با این حال، او اذعان می‌کند که بهای این درآمد خون است. او به خبرگزاری فرانسه گفت:«اینجا مرگ وجود دارد. ما جنگ‌های زیادی را در عراق تجربه کردیم، اما این یکی متفاوت است، این جنگ، جنگ فناوری پیشرفته، جنگ پهپادها است.»
منصر با وجود اذعان به خطر، گفت که قرارداد خود را برای یک سال دیگر تمدید کرده و حتی به جنگیدن تحت فرماندهی یک فرمانده مسلمان چچنی افتخار می‌کند.
مقامات عراقی تخمین می‌زنند که صدها نفر از شهروندانشان اکنون برای روسیه می‌جنگند، اگرچه تعداد واقعی آنها هنوز مشخص نیست. ایوان دوهانویچ، سفیر اوکراین در بغداد، گفت که بسیاری از آنها «برای یک عقیده نمی‌جنگند، آنها به دنبال شغل هستند.»
بغداد که رسما در جنگ بی‌طرف است، برای مهار این پدیده اقدام کرده است. در ماه سپتامبر، دادگاهی در عراق مردی را به جرم قاچاق انسان برای جنگیدن «در کشورهای خارجی» به حبس ابد محکوم کرد. در همان ماه، سفارت عراق در مسکو نسبت به «تلاش‌ها برای فریب یا اجبار» عراقی‌ها برای پیوستن به این درگیری هشدار داد.
عراق اکنون پس از آنکه البروس کوتراشف، سفیر روسیه، پیشنهاد داد که جوانان عراقی می‌توانند در جنگ روسیه علیه اوکراین شرکت کنند، با جنجال دیپلماتیک و سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند، اظهاراتی که محکومیت گسترده و بحث‌های تازه‌ای را در مورد حاکمیت عراق به دنبال داشت.
کوتراشف در 17 اکتبر ادعا کرد که «اگر فرصتی داده شود، هزاران عراقی به ارتش روسیه خواهند پیوست»، بیانیه‌ای که دیده‌بان حقوق بشر عراق آن را به عنوان نقض آشکار قوانین بین‌المللی محکوم کرد. مصطفی سعدون، مدیر این سازمان حقوق بشری، با تاکید بر اینکه قوانین بین‌المللی استخدام یا سربازگیری غیرنظامیان در درگیری‌های مسلحانه خارجی را اکیدا ممنوع می‌کند، گفت:«ترویج چنین ایده‌ای توسط کوتراشف نقض حاکمیت عراق و قوانین بین‌المللی است.»
با این حال، این انگ همچنان پابرجاست. در مناطق روستایی عراق، خانواده‌های کسانی که برای روسیه جنگیده‌اند با شرمساری شدیدی روبرو هستند. بستگان یک مرد پس از بازگشت جسدش از اوکراین در یک تابوت - به همراه 10000 دلار غرامت - او را مخفیانه دفن کردند.
یکی از اعضای خانواده به خبرگزاری فرانسه گفت:"این دلخراش است. پسری در خارج از کشور درگذشت و در تاریکی دفن شد، زیرا مردم گفتند که او مایه ننگ است."
برای عراق، جنگ در اوکراین هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر اخلاقی پذیرفته نیست، با این حال پیامدهای آن به طور فزاینده‌ای شخصی است. هر تابوت جدیدی که از جبهه روسیه بازمی‌گردد، یادآور نسلی است که بین فقر و تبلیغات گیر افتاده‌اند و زندگیشان درگیر جنگ‌هایی شده است که به آنها مربوط نیست.
سخنان زینب جبار در حالی که عکس پسرش را نشان می‌دهد، بیان کننده ذهن خسته یک مادر و یک ملت است:"ما جنگ زیادی دیده‌ایم. ما فقط می‌خواهیم پسرانمان به خانه برگردند."
ب.ن
