سازمان ملل: مبارزهی جهانی با ایدز بزرگترین عقبگرد دهههای اخیر را تجربه میکند
جدیدترین گزارش سازمان ملل متحد نشان میدهد که مبارزهی جهانی با ویروس ایدز به دلیل کاهش منابع مالی و خدمات بهداشتی، بزرگترین پسرفت خود را در چند دههی اخیر داشته است
تازهترین گزارش سازمان ملل متحد در زمینهی ایدز که با عنوان «غلبه بر اختلال، تحول در پاسخ به ایدز» (Overcoming Disruption, Transforming the AIDS Response) در ۵ آذر (۲۵ نوامبر ۲۰۲۵) و پیش از روز جهانی ایدز (اول دسامبر) منتشر شد، وضعیتی متناقض دربارهی مبارزه با این بیماری را نشان میدهد.
بر اساس این گزارش، مبارزه با ویروس اچآیوی در سطح جهانی دچار «بزرگترین پسرفت» تاریخی خود شده است که ناشی از «کاهش منابع مالی» و کمبود «خدمات بهداشتی» است. سازمان ملل متحد احتمال پیشرفت این بیماری در سالهای آینده را در صورت عدم تأمین منابع مالی مطرح کرده است.
هشدار مدیر اجرایی و کاهش منابع
به گفتهی وینی بیانییما، مدیر اجرایی برنامهی مشترک سازمان ملل متحد در زمینهی ایدز (UNAIDS)، «مبارزهی جهانی با ویروس ایدز بزرگترین پسرفت خود را در چند دههی اخیر تجربه کرده است». این گزارش تأکید میکند که کمکهای بینالمللی به بخش سلامت در سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۴ شمسی) به طور ناگهانی کاهش یافته و تخمین زده میشود که کمکهای خارجی به سلامت بین ۳۰ تا ۴۰ درصد نسبت به سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲ شمسی) افت داشته باشد. ایالات متحدهی امریکا که مسئول ۷۵ درصد از کل بودجهی بینالمللی مبارزه با اچآیوی است، اوایل سال جاری موقتاً کمکهای خود را متوقف کرده است.
پیامدهای کمبود بودجه
این کاهش بودجه پیامدهای فوری و شدیدی داشته است؛ در سیزده کشور، تعداد افرادی که تازه تحت درمان قرار گرفتهاند، کاهش یافته است. در اتیوپی و جمهوری دموکراتیک کنگو، گزارشهایی از کمبود کیتهای آزمایش اچآیوی و داروهای ضروری ارائه شده که هم تستهای غربالگری و هم دسترسی به داروهای ضد این ویروس را تحت تأثیر قرار داده است. همچنین در نیجریه، توزیع وسایل پیشگیری از انتقال این بیماری از طریق جنسی ۵۵ درصد کاهش یافته است که خود عاملی در سرعت یافتن رشد مجدد این بیماری است. از سوی دیگر، گزارش سازمان ملل متحد نشان میدهد سازمانهای جامعهمحور که تاکنون هستهی اصلی مبارزه با ویروس بودهاند، به شدت آسیب دیدهاند و بیش از ۶۰ درصد از آنهایی که توسط زنان اداره میشوند، مجبور به تعلیق برنامههای حیاتی خود شدهاند.
آمار جهانی و فراخوان فوری
اکنون در جهان حدود ۴۰ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر با بیماری ایدز زندگی میکنند. سال گذشته، یک میلیون و ۳۰۰ هزار مورد عفونت جدید ثبت شد و ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از این افراد هنوز به درمانهای ضد ویروس دسترسی ندارند. وینی بیانییما تأکید میکند: «ایدز هنوز پایان نیافته است». او همچنین با یک فراخوان فوری، خواستار بسیج بینالمللی شده است. در حالی که صندوق جهانی مبارزه با ایدز، مالاریا و سل نیاز خود را برای سه سال آینده ۱۸ میلیارد دلار برآورد کرده، تاکنون تنها کمی بیش از ۱۱ میلیارد دلار جمعآآوری شده است.
پیشرفتهای درمانی و چالشهای اجرایی
رادیو بینالمللی فرانسه همچنین به نقل از یزدان یزدانپناه، مدیر آژانس ملی تحقیقات دربارهی ایدز و بیماریهای نوظهور (ANRS)، این وضعیت را متناقض و یک «دوگانگی» مینامد که از یک سو پیشرفتهای مهم درمانی وجود دارد و از سوی دیگر ظرفیت اجرای آنها تضعیف شده است. به گفتهی او، داروهای ضد ایدز با اثر طولانی اکنون در دسترس هستند و به جای مصرف روزانهی یک قرص، بیماران میتوانند فواصل دوزها را طولانیتر کنند: «میتوان هر دو ماه یک بار مصرف کرد»؛ این موضوع پذیرش درمان را افزایش میدهد: «۴۳ درصد از افراد مبتلا به ایدز این درمانهای طولانیمدت را در اولویتهای اولیهی خود قرار میدهند، حتی پیش از معیارهایی مانند عوارض جانبی یا اندازهی قرص.» هرچند به گفتهی او، اگر سیستمهای بهداشتی توان اجرایی نداشته باشند، این پیشرفتها ممکن است تنها نظری باقی بمانند.
ضرورت بازنگری در مدل تأمین مالی
یزدان یزدانپناه میگوید: «مشکل، شدت این وضعیت است. باید با آن مقابله کرد. اما در عین حال، این وابستگی به آمریکا در زمینهی تحقیقات و مداخله دربارهی بیماری ایدز نیز طبیعی نیست. مشکل با اکوسیستم ما وجود دارد و باید در این مورد فکر کنیم». برنامهی مشترک سازمان ملل متحد در زمینهی ایدز خواستار بازنگری در مدل تأمین مالی بینالمللی است و تأکید کرده که کشورهای بیشتر آسیبدیده باید منابع خود را به این کار اختصاص دهند: «در غیر این صورت، به جای پایان دادن به اپیدمی اچآیوی تا سال ۲۰۳۰، جامعهی بینالمللی تنها میتواند آن را کنترل کند. و حتی بدتر، اگر مسیرهای مالی در وضعیت فعلی باقی بمانند، برنامهی سازمان ملل متحد پیشبینی میکند که میزان ابتلا به این بیماری تا سال ۲۰۳۰ دوباره افزایش یابد.»
